________________
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ]
[ ૪૫. સમવાયાંગના સમવાય સૂત્ર ૮૯ અને નંદીસૂત્ર –૮૦. માં આચારાંગનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે બતાવ્યું છે :- 7
* આચરવું તે આચાર છે, અને જ્ઞાનાદિક આસેવનવિધિનું જે સૂત્રમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે તે “ આચારાંગ છે.*
આચારાંગ સૂત્રમાં સાધુના આચાર, જ્ઞાનાદિ ગોચરભિક્ષાગ્રહણવિધિ, વિનય, સ્થાન અર્થાત્ ઉપાશ્રય, ગમન, વિહાર, ચક્રમણ અર્થાત્ અન્ય ઉપાશ્રયે જવું તે, આહારપાણ ઉપકરણ વસ્ત્રાદિનું પ્રમાણ, શૈયા, ઉપધિ, સમિતિ, ગુપ્તિ, યોગ, ઉદ્દગમન આદિના ૧૬ દોષ, ઉત્પાત આદિના ૧૬ દેશ અને એષણના ૧૦ દોષ મળી કુલ ૪૨ દેષરહિત આહારપાણી લેવાનું કથન, ઉત્સર્ગ અને અપવાદ એમ બંને. માર્ગનું કથન, વ્રત એટલે મૂળ ગુણ, નિયમ એટલે કે ઉત્તર ગુણ, તપ, ઉપધાન તપ અર્થાત્ શાસ્ત્રવાંચન કરતાં અગાઉ કરવું પડે તે તપ, વગેરે વગેરે સાધુ–સાદવજીના આચારનું જેમાં કથન છે તે આચારાંગ સૂત્ર.
સંક્ષેપમાં સાધુના આચારના પાંચ ભેદ કહ્યા છે – (૧) શ્રુતજ્ઞાન વિષે અધ્યયન કાળ આદિનું કથન તે “જ્ઞાના.
ચાર', (૨) નિકાદિ આઠ પ્રકારની દઢ શ્રદ્ધા તે “દશનાચાર” (૩) પ્રવચનમાતાનું ઉપગપૂર્વક પાલન તે “ચારિત્રાચાર (૪) બાર પ્રકારનું કેઈ તપ કરવું તે “તપાચાર અને (૫) ઉપરના ચારે આચારમાં વીર્ય ગોપવવું નહિ તે.
વીચાર?
