________________
૩૮ ]
[ આગમસાર્
જેમની છતી શક્તિ હાય તે સાધુ-સાધ્વીજીએ એ સૂત્રાભ્યાસ શરૂ કરતાં પહેલાં આવશ્યક તપ અવશ્ય કરવુ જોઈએ. આગમનું જ્ઞાન એ જ અધ્યાત્મ જ્ઞાન છે.
અધ્યાત્મ જ્ઞાન એટલે આત્માના અસ્તિત્વને સ્વીકાર કરીને આત્માના સ્વરૂપને ઓળખાવનારૂં જ્ઞાન, “અધ્યાત્મ” શબ્દ એ સંસ્કૃતભાષાના સમાસ છે. અધિ” એટલે જાણું,” અને “આત્મ” એટલે “આત્મા,” તેથી “અધ્યાત્મના અથ થયા” “આત્માને જાણવા” તે “અધ્યાત્મ,” અર્થાત્ આત્માના સ્વરૂપને જણાવનારૂ જે જ્ઞાન તે અધ્યાત્મ જ્ઞાન, અને તેને લગતા શાસ્ત્રો તે અધ્યાતમ શાસ્ત્રો અર્થાત્ આગમ. સર્વ આસ્તિક ધર્મમાં આ જ વાત છે. હિંદુધર્મ કહે છે, “આત્માન વિદ્ધિ” ખ્રિસ્તીધર્મ કહે છે:-Know Thyself”—આ બધા વાકયેાના એક જ અથ છે. આત્માને જાણા.' જૈન આગમની વિશેષતા માત્ર એટલી જ છે કે તેમાં આત્માના ત્રણે સ્વરૂપની (૧) બહિરામદશા, (૨) અતરાત્મા અને (૩) શુદ્ધ પરમાત્મદશાની બહુ જ ઝીણવટની સાથે જ અત્યંત વિસ્તારથી–જીવાત્માના ઉદ્દગમસ્થાન નિગેાદ અવસ્થાથી માંડીને અત્યંત વિશુદ્ધ પરમાત્માદશા એવી સિદ્ધદશા સુધીની છણાવટ કરી છે. આછણાવટ કરીને એમ પ્રતિપાદન યુ` છે કે સાચુ' સુખ, સાચી શાંતિ, સાચી સમાધિઆત્માની પેાતાના આત્મામાં જ રહેલી છે. ખાદ્ય ભૌતિક પદાર્થોમાંથી સુખશાંતિ કદાપિ જીવાત્માને મળતા નથી. આ રીતે જૈનદર્શનના પ્રાણ જ અધ્યાત્મ જ્ઞાન છે. શરીરમાં જેવુ સ્થાન હરપળે ધબકતા હૃદયનું છે, તેવું જ સ્થાન આત્માર્થી સાધકના જીવનમાં અધ્યાત્મજ્ઞાનનું” રહેલું છે.
