________________
આવશ્યક સૂત્ર ]
[ ૪૦૧ સમ્યક્ત્વ માત્ર સ્પર્શી જાય છે, તે જીવ ભવભવાંતરે પણ અવશ્ય મેક્ષે જાય છે એમ સર્વજ્ઞ ભગવતેએ કહ્યું છે. ટુંકમાં શુદ્ધભાવથી કરેલ તીર્થકર ભગવંતની સ્તુતિ, એ જ સમક્તિ છે, અને સમકિતી અવશ્ય સિદ્ધપદ પામે એમ સિદ્ધ થયું. તદુપરાંત આ સ્તુતિપાઠથી સાધકનું લક્ષ્ય પરમાર્થથી સિદ્ધપદ પર કેન્દ્રિત કર્યું છે. પ્રતિક્રમણ કરવાને એક માત્ર હેતુ સિદ્ધપદની પ્રાપ્તિ માટે છે એમ પરમાર્થથી અત્રે સાધકના મનમાં ઠસાવવા માંગે છે. આથી જ આવશ્યકમાં બીજા ક્રમે ચૌવિસંથાને યથાર્થ રીતે મૂકયું છે.
(૩) ગુરૂવંદણ :– બીજા આવશ્યકમાં તીર્થકરોનું– અરિહતેનું ઉદકીર્તન છે, તે તેમને ઓળખાવનાર, તેમના માગે વિચરી તેમની વીતરાગવાણીનું રસપાન કરાવી, આત્માનું પરમ કલ્યાણ કરાવનારા ગુરૂ ભગવંતે છે. ગુરૂભગવંતે ન હોત તો પરમહિતકારી, ભવતારિણી જિનવાણુને સદુપદેશ કોણ આપત? દરેક ધર્મમાં ગુરૂનું અત્યંત માહાભ્ય બતાવ્યું છે. સંત કબીરે કહ્યું છે - ગુરૂ–ોવિંદ દેનુ ખડે, કિસકુ લાગુ પાય? બલિહરી ગુરૂ દેવકી, જિસને ગેવિંદદી બતાય.
ભાવાર્થ:- સાધનાથી પ્રસન્ન થઈ ગુરૂ અને ગોવિંદ અર્થાત્ પરમાત્મા બંને એક સાથે સાધક પાસે આવીને ઊભા રહ્યા, ત્યારે સાધકને મુંઝવણ થઈ પહેલા કોને વંદન કરૂં? એની મુંઝવણ પારખી ગોવિંદે કહ્યું – અરે ભોળિયા! પહેલા ગુરૂને પગે પડ. ગુરૂનું માર્ગદર્શન ન હોત તો તું મને પામત જ કઈ રીતે! તેથી અત્રે ગુરૂવંદનાને યથાર્થ રીતે ત્રીજા ક્રમે રાખી છે.
૨૬
