________________
દશાશ્રુતસ્કંધ ]
[ ૩૯૩ દશમી આયતિસ્થાન દશા :-તપસ્વી સાધક કે ઈપણ નિમિત્તે પિતાની મેક્ષદાયક તપસ્યાનું દઢ સંકલ્પ કરીને ભૌતિક ઈચ્છા માટે ફળ માગી લે છે તેને જેનદર્શનમાં નિદાન અથવા નિયાણું કર્યું કહેવાય છે. તેનાથી આવતા ભવોમાં તેની ઈચ્છાપૂ તિ તે થાય છે, પણ તેનાથી મેક્ષ કે જે સાવ સમિપ આવેલો તે દૂર થઈ જઈ ભવભ્રમણ અતિ વધી જાય છે, તેથી તેને “આયતિસ્થાન” અત્રે કહેલ છે. “આયતિ” શબ્દ “આયEલાભ અને “તિ”ને બનેલ છે. “તિને કશે અર્થ નથી. જેનાથી સંસારની ચતુગતિરૂપ જન્મમરણને લાભ થાય તેને “આયતિ” કહ્યું છે. નિયાણું એ પુનર્જન્મનું કારણ છે તેથી તેને “આયતિસ્થાન” જન પરિભાષામાં કહ્યું છે. તપસ્વી સાધક જે મેક્ષ સમુખ થયો છે, તેના માટે નિયાણુના ફળ છેવટે દુર્ગતિરૂપ દુઃખના દેના બની રહે છે તેથી પ્રભુ મહાવીરસ્વામીએ તેના કડવા ફળ પોતાના શ્રીમુખે સાધુ-સાધ્વીઓને કહેલા છે, જેની શ્રદ્ધા કરી સાધક માત્ર નિયાણાથી દૂર રહે.
તે સમયે મગધદેશ (હાલનું બિહાર)માં મહાપરાક્રમી શ્રેણિક નામે મહારાજા રાજ કરી રહ્યો હતો. તેને ચેલ્લણ નામે પટરાણી હતી. તેની રાજધાની રાજગૃહી નામે નગરી હતી. એકદા પ્રભુ મહાવીર વિચરતાં વિચરતા સમુદાય સહિત ત્યાં પધાર્યા અને નગર બહાર ગુણશીલ નામના ઉદ્યાનમાં બીરાજ્યા. રાજા-રાણે પ્રભુના દઢ ભક્ત હોવાથી પરિવાર સહિત પ્રભુના દર્શને ગયા. રાજાના અનુપમ લાવણ્ય ને સમૃદ્ધિને જોઈ પથિષદમાં બીરાજેલા સાધુઓએ નિયાણું કર્યું કે અમારા તપ-સંયમનું કાંઈ ફળ હોય અમે આવતા ભવમાં આના જેવા સુખ સમૃદ્ધિના ભોગવનારા
