________________
૧૦ ]
[ આગમસાર ધૂળધાણી કરી નાખવા સમાન નિષ્ફળ છે એમ તે આર્ષદેષ્ટા કવિ આપણું હિતાર્થે યથાર્થ કહે છે.
તીથકરે ભાખેલા અને ગણધરેએ ગુ થેલા. આ સૂત્રોને આગમ કહ્યા છે, તેનો મહિમા અપાર છે. આનાથી ચડિયાતો જીવમાત્રનું રક્ષણ ને કલ્યાણ કરનારી વાણી જગતભરના ધર્મશાસ્ત્રોમાં બીજી કઈ નથી; એ તેની વિશેષતા છે.
આ વચને તીર્થકર ભગવતે ગણધર ભગવંતને કહી સંભળાવે છે, તેથી સૂત્ર-સિદ્ધાંતના બધા જ્ઞાનને શાસ્ત્રમાં “શ્રુત (સાંભળેલું) જ્ઞાન’ કહ્યું છે. | શ્રી નંદી સૂત્રમાં જ્ઞાનના મૂખ્ય પાંચ ભેદ, ભેદાનભેદ દરેકની વ્યાખ્યા,સ્વરૂપ આદિ સંપૂર્ણ વિવેચન કરવામાં આવેલ છે, તેમાં જ્ઞાનના પાંચ મૂખ્ય ભેદ અનુક્રમે નીચે પ્રમાણે કહ્યા છે – (૧) મતિજ્ઞાન (૨) શ્રુતજ્ઞાન, (૩) અવધિજ્ઞાન, (૪) મન ૫ર્યવજ્ઞાન અને (૫) કેવળજ્ઞાન. હવે જૈનદર્શનમાં અનુક્રમનું ખૂબ જ મહત્વ કહ્યું છે, કેઈક્કસ હેતુ વગર કાને, માત્રા, મીંડી, અક્ષર આદિને પણ જિનવાણીમાં ફેરફાર નહિ કરવાનું ફરમાન કર્યું છે, તેમ કરવાથી જિનવાણુની એટલે કે શ્રુતજ્ઞાનની અને તેના પ્રરૂપક તીર્થકર ભગવતની મહા આશાતના થાય, તેથી મહાદોષ લાગે તેમ કહ્યું છે, તેમ છતાં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૮મા મોક્ષમાર્ગ અધ્યયન ગાથા ચોથીમાં વીરપ્રભુએ હેતુપૂર્વક શ્રુતજ્ઞાનને પાંચ જ્ઞાનમાં પ્રથમ સ્થાન આપ્યું છે - તત્વ પંચવિહુ નાણુ, સૂર્ય આભિણિબોહિયા ઓહિનાણું તુ તયં, મણનાણું ચ કેવલં છે
