________________
ત્રીજું ઉપાંગ-જીવાભિગમ સત્ર ] [ ર૪૭ ચક્રવર્તીનું સ્ત્રીરત્ન અતિભોગવિલાસના કારણે ૧થી છઠ્ઠી નરકે જાય, અને માત્ર પુરૂષ કે અન્ય સાતમી નરક સુધી જઈ શકે. આને અર્થ એ છે કે અસંજ્ઞીથી સ્ત્રી સુધીના ધારે તેપણ કહી છે તેનાથી ઉપરની નરકમાં જઈ શકે નહિ. કારણકે તેથી ઉપલી નરકમાં ઉપજવા જેવા ભારે અશુભ કર્મ તે તે છે બાંધી શકે નહિ.
બધી નરકમાં એક હંડ સંસ્થાન હોય છે. સંઘયણ નથી હોતું કારણકે વૈકીય શરીર છે તેથી હાડચામ આદિ નથી, પરમકૃષ્ણ વર્ણ, પરમદુર્ગધમય શરીર, સ્પર્શ વગેરે, ૩ દૃષ્ટિ, ૩ જ્ઞાન, ૩ યેગ, ૨ ઉપગ ૪ સમુદ્દઘાત તે વેદના, મારણાંતિક, કષાય ને વૈકિય, ને અતિભૂખ ને તરસ હોય છે. નારકીને આહાર અશુભ પુદગલને ને વિક્ર્વણા પણ અશુભાય છે. કુંભમાં અશાતાથી ઉપજે છે, અને આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં અશાતાથી ચવે છે. ટૂંકમાં પ્રત્યેક પળ અતિ દુખમય હોય છે. સાત નરકનું સ્થાન છે :
આયુષ્ય સાગરોપમમાં પદાથથી નામ ગોત્રજઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ વ્યાપ્ત (૧) ઘમા રતનપ્રભા ૧૦૦૦૦ વર્ષ ૧ રત્ન (૨) વંસા શર્મશપ્રભા ૧ ૩ તીક્ષણ કાંકરા (૩) સીલા વાલુપ્રભા ૩ ૭ રેતી (૪) અંજના પંકપ્રભા ૭
કાદવ (૫) રિટ્રા ધૂમ્રપ્રભા ૧૦ ૧૭ ધુમાડો (૬) મઘા તમપ્રભા ૧૭
અંધકાર (૭) માઘવતી તમતમપ્રભા ૨૨ ૩૩ ઘેરઅંધકાર
