________________
આગમસાર ]
[ ૫ રાગ અને દ્વેષને સર્વથા ક્ષય કરવાથી, અને અજ્ઞાન અને મેહનો સર્વથા ત્યાગ કરવાથી જ પૂર્ણ જ્ઞાન અર્થાત્ કેવળજ્ઞાનને પ્રકાશ અંતરમાં પ્રગટે છે, જેના વડે જીવાત્મા એકાંત સુખરૂપ એવા મેક્ષને રૂડી રીતે પામે છે. (૨)
જેવી રીતે ઇંડાની ઉત્પત્તિ પક્ષીથી અને પક્ષીની ઉત્પત્તિ ઈડાથી થાય છે, તેમ મેહથી તૃષ્ણાની અને તૃષ્ણાથી મેહ ઉત્પન્ન થાય છે. (૬)
રાગ અને દ્વેષ એ એ કમબીજ છે, કમાત્ર હથી (મોહનીય કમથી જ) પેદા થાય છે, અને કમ જ જન્મ-મરણરૂપી સંસારનું મૂળ છે, અને જન્મ-મરણ જ દુ:ખ છે. | શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર એ પ્રભુ મહાવીર સ્વામીએ જગતું જીવાના કલ્યાણ અથે સંસારચકના અંતિમ સમયે છઠ્ઠ (બે દિવસના ઉપવાસ કરવા) તપ કરીને નિસ્પૃહભાવે ફરમાવેલી દેશના (સદ્ધ ) છે. પ્રભુ કહે છે કે રાગ અને દ્વષ જ જન્મ-મરણરૂપી સંસારચકનું એકમાત્ર કારણ છે. જેમના રાગ અને દ્વેષ સવથા ટળ્યા અતિ નિમૂળ શયા, તે વીતરાગ પરમાત્માના જન્મ-મરણના ફેરા પણ ટળી જાય છે; કાળ અર્થાત્ મૃત્યુ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરીને તે જીવાત્મા નિર્વાણ પામી શાશ્વતા મેક્ષસુખને પામે છે.
જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રરૂપી રત્નત્રયીની ઉત્કૃષ્ટ ભાવે આરાધના કરીને તીર્થકર ભગવત, સર્વ પ્રથમ પતે મેહનીય કર્મને સર્વથા ખપાવીને રાગ અને દ્વેષને નિમ્ન કરે છે, ત્યારે તીર્થકર ભગવંત વીતરાગતાને પ્રાપ્ત કરે છે,
