________________
પ્રશ્નવ્યાકરણ–પહાવાગરણ-૧૦ ] [ રર૧.
પરિગ્રહના કારણે જ પહેલા ચારે આશ્રવ (૧) હિંસા (૨) જૂઠ, (૩) અદત્તગ્રહણ અને (૪) અબ્રહ્મસેવન થાય છે તેથી પરિગ્રહનું પાપ અપેક્ષાએ સૌથી મોટું, બધા પાપોનું જનક કહ્યું છે, અને આ પરિગ્રહનું મૂળ કારણ લાભ છે, તેથીજ શાસ્ત્રોમાં લોભને પાપને બાપ કહ્યો છે. પરિગ્રહી આ ભવમાં પણ દુઃખી અને પરભવમાં પણ દુર્ગતિને દુખો ભેગવનારો કહ્યો છે. આમ પરિગ્રહનું ફળ. એકાંતે દુઃખમય બતાવ્યું છે.
પરિગ્રહની પ્રાપ્તિ અને વૃદ્ધિ માટે જ માનવીઓ. વિવિધ પ્રકારનું શિક્ષણ લે છે, અને વિવિધ પ્રકારના અનેક ધંધા વ્યાપારાદિ કરે છે. તેનું વિસ્તૃત કથન કર્યું છે.
આ પ્રમાણે ઉપરોક્ત પાંચે આશ્રદ્વાર જેને પાંચ અધર્મદ્વાર કહ્યા છે તે દરેક દુઃખ અને દુર્ગતિના દેનારા છે. તેને નિર્મૂળ કરી ભવસાગર તરવા માટે પાંચ સંવર, દ્વાર અર્થાત્ પાંચ ધામ દ્વારા (૧) અહિંસા (પ્રાણતિપાત વિરમણુ) (૨) સત્ય (મૃષાવાદ વિરમણ) (૩)
અદત્ત (અદત્તાદાન વિરમણ) (૪) બ્રહ્મચર્ય (અબ્રહ્મ વિરમણ) અને (૫) અપરિગ્રહનું પછીના પાંચ અધ્યયનમાં નિરૂપણ કર્યું છે
(૧) અહિંસા:-વનસ્પતિ આદિ પચે એકેદ્રિય, જીથી લઈને પશુ-પક્ષી કીડી-મકોડા, ઈત્યાદિ મનુષ્ય સુધીના જીની હત્યા ન કરવી, પીડા ન ઉપજાવવી મનથી. પણ દુભવવા નહિ કે તે પ્રમાણે જે કરતાં હોય તેની અનુમેદના સુદ્ધા કરવી નહિ તેને “અહિંસા” કહી છે.
