________________
અજ્ઞાતાધર્મસ્થાંગ’ –અંગસૂત્ર ] [ ૧૮૧ કે તેમનાજ અંગમાં સમાઈ ગઈ. આ શક્તિ કેવી રીતે મળી તેમ ફરી પૂછતાં પ્રભુ તે દરેકના પૂર્વભવ કહે છે. તેમાં તેમના નામ, નગરના નામ વગેરે જુદા જુદા છે બાકીનું વર્ણન એકસરખું છે, તે બધી જુદી જુદી સ્થિતિના આયુધ્યપણે હાલ ઉપજી છે, પણ દેવીનું આયુષ્ય પુરૂ થતાં દેવલકમાંથી ચવીને મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થઈ સિદ્ધ બુદ્ધ અને મુક્ત થશે. આ બીજા શ્રુતસ્કંધમાં ભગવાન પાર્શ્વનાથના સમયમાં જે સામાજીક રીતરીવાજો હતા, જવ્યવસ્થા હતી ધાર્મિક મતમતાંતર હતા વગેરેનું કથન છે.
સમવાયાંગ સમયાંય ૯૪માં આના ભાવ બતાવતાં કહે છે. “જ્ઞાતા એટલે ઉદાહરણ પ્રધાન જે કથા તે “જ્ઞાતાધમકથાંગ. તેમાં નગર, ઉદ્યાન, રાજા યાવત અંતક્રિયા આદિનું વર્ણન “ઉપાસકદશાંગ” જેમ જાણવું. તદુપરાંત દીક્ષિત સાધુને વિનય કરવામાં, સંયમ પાળવાની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરવામાં મતિ અને વ્યવહારથી દુર્બળ, કઠીન તપ નિયમ પાળવામાં ભગ્નચિત્ત, પરિષહ ખમવામાં હારેલા એવા જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રની વિરાધના કરનારના ભાવ આમાં કહ્યા છે. જ્યારે બીજી બાજુએ બૈર્યવાન, મહાસના ધારક પરિષહ અને કષાયરૂપ સેનાને જીતવાવાળાને પ્રબંધ પણ આમાં કહ્યું છે, જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રની આરાધના કરનાર, નિ:શલ્ય, વતી, મિથ્યાત્વ અને અતિચાર રહિત જે છે ને જે મોક્ષમાર્ગની સન્મુખ છે તેવા મુનિઓને દેવભવમાં કેવુ સુખ મળે છે, તે કહી. ત્યાંથી ત્ર્યવી માનવભવ પામી સિદ્ધગતિ પામશે તે કહ્યું છે. તેવા સાધુની અંતકિયા આમાં કહી છે. કેઈ કર્મવશ ભ્રષ્ટ થાય છે તેમને દેવતા મનુષ્ય સંબંધી દષ્ટાંત દઈને સ્થિર કરવાનું પણ બતાવ્યું છે જેમકે
