________________ સારંગલોચના. કવણુંય દેહધારી સુંદરીઓ પરસ્પર હાસ્યક્રીડા કરતી હતી, ત્યારે એ શયનખંડ કેમ જાણે ઇંદ્રભૂવન ન હોય ? એ પ્રેક્ષકને આભાસ થતો હતા. વરધવલ જે સમયે રાણીવાસ પ્રતિ જવાને રવાને થયે, તે સમયે સંધ્યા વીતી ગઈ હતી અને રાત્રિનું સામ્રાજ્ય પ્રસરી ગયું હતું, પરંતુ શુક્લ પક્ષ હોવાથી નમંડલમાં ચંદ્રને ઉદય થઈ ગયા હતા અને તેના સ્નિગ્ધ અજવાળાથી સમસ્ત રાજ્યભૂવન રૂપેરી રંગથી રંગાઈ ગયું હતું. જ્યારે વિરધવળે શયનગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો, ત્યારે તેની રાણી જલતા પેતાની સખીઓ, દાસીઓ અને પરિવારીકાઓ સાથે હાસ્યક્રીડા કરી રહી હતી. તેણે પિતાના પ્રિયતમને સહસા આવેલા જોઈને સખીઓ વગેરેને વિદાય કરી દીધી અને વીરધવલની સામે હસતે મુખડેજઈને તેને શયનગૃહની અંદર તેડી લાવી તથા બિછાવેલા પલંગ ઉપર પ્રેમપૂર્વક બેસારીને પોતે તેની સેડમાં ભરાઈને બેઠી. વિરધવલ વિચારમગ્ન સ્થિતિમાં આવેલ હોવાથી તથા હજી પણ તેનાં અંતરમાં નવાં રાજ્યસ્થાપનના વિચાર-તરંગે ઘોબાયા કરતા હોવાથી તે કાંઈ પણ નહિ બેલતાં મૌન બેસી રહ્યો; પરંતુ પ્રેમભીની જ્યતાને સ્વામીનું મૌન બેસી રહેવું પસંદ પડ્યું નહિ. તેણે તુરતજ આતુરતાપૂર્વક મધુર અવાજે પૂછ્યું " મારા નાથ, આજે શું મારાથી રીસાય છે કે આવીને કેવળ મૌન બેસી રહ્યા છે અને મારી સાથે કાંઈ વાર્તાલાપ કરતા નથી ? " લતાનું વ્યંગમાં બેલિવું સાંભળીને વીરધવલ વધારે વાર મૌન રહી શક્યો નહિ. તેણે સહાસ્ય મુખે તુરતજ ઉત્તર આપ્યો. “પારી જ્યલતા !તારાયો રીસાવાનું મને કાંઈપણ કાર નું નથી અને કદાચ હોય અથવા નવું ઉપન્ન થાય ; તે પણ મારી પ્રાણપ્યારીથી હું રીસાઉં, એ કેવળ અસંભવિત છે.” ત્યારે કયા કારણથી અત્યાર સુધી મૌન બેસી રહ્યા હતા? જે રીસાયા ન હ, તે કહે જોઈએ મૌન બેસી રહેવાનાં કારણને ? મને લાગે છે કે આપ હમણું મારા ઉપર પૂર્વવત પ્રેમ રાખતા નથી.” જ્યલતાએ પ્રશ્ન કરતાં કૃત્રિમ ગંભીરતાને ધારણ કરીને કહ્યું. જ્યલતાનાં એ પ્રશ્ન તથા કથનથી વિરધવલે તુરતજ તેનાં મુખ તરફ જોયું અને તે ઉપરથી તેને જણાવ્યું કે પિતાની પ્રિયા ગંભીર બની ગઈ છે, તેથી તેણે સહસા કહ્યું. “શું હું તારા ઉપર પૂર્વવત પ્રેમ રાખતા નથી, જ્યલતા ! તું શું કહે છે તે હું સમજી શક્તો નથી.”