________________ પ્રતિજ્ઞાની પૂતિ. 135 આ નહે. તે જયદેવનું જાહેરમાં સન્માન થાય અને ત્યારપછી જ તેની સાથે લગ્નથી જોડાવું, એવી ઇચ્છા ધરાવતી હોવાથી અત્યાર સુધી મૌનજ રહી હતી, પરંતુ જ્યારે વસ્તુપાલ ભદ્રેશ્વરની ચડાઈમાંથી પાછો આવ્યો અને વીરધવલે રાજસભામાં જાહેર રીતે જયદેવની પ્રશંસા કેરીને તેને અધિકાર, ઇનામ અને પોષાક આપવાનો નિશ્ચય કર્યાનું તેના જાણવામાં આવ્યું, ત્યારે તે ધીરજ ધરી શકી નહિ. તેણે તુરતજ પિતાની બહાલી નાભી અનુપમાને પિતાનું સગપણ જયદેવની સાથે જેમ બને તેમ જલદીથી કરવાની વ્યવસ્થા કરવાને આગ્રહ કર્યો અને અનુપમાની વ્યવસ્થાથી છેવટે જયદેવને જે દિવસે રાજસભામાં માન મળે તે પછી અનુકૃળ શુભ દિવસે પડ્યા તથા જયદેવનો પરસ્પર સંબંધ અને લગ્ન કરી નાંખવાને સર્વની સંમતિથી વસ્તુપાલે પિતાને વિચાર જાહેર કર્યો. આ પ્રમાણે નિશ્ચય થવાથી પદ્યાની ખુશાલીને પાર નહેત; કેમકે વારંવારના સહવાસથી તેના હૃદયમાં જ્યદેવને માટે અનુરાગ ઉન્ન થયો હતો. તે ભળી બાળાને પિતાનું લગ્ન તેની સાથેજ થાય, તે જીવનની એક અનેરી અભિલાષા પરિપૂર્ણ થાય, એવા વિચારથી અપાર ખુશાલી થાય, તો તેમાં અસ્વાભાવિકતા શી હતી ? રાજ્યસભામાંથી નીકળીને જ્યદેવ સ્વગૃહે નહિ જતાં બારેબાર પવાના આવાસે આવી પહોંચ્યા. વસ્તુપાલના ગૃહે તે વારંવાર આવતો જતો હોવાથી તેને તેમાં પ્રવેશતાં સંકોચ ધરવાનું કોઈ કારણ નહોતું. તે સીધે આવાસમાં ચાલ્યો ગયો અને પઘા જે ઓરડામાં બેસતી ઉઠતી હતી, ત્યાં વિના સંકોચે જઈ પહોંચ્યો. ઓરડાના દ્વારમાં પ્રવેશીને તેણે અંદર નજર કરી તો સકલતનુસુવેશા પદ્ધિની પદ્યા દિવાલે ટાંગેલાં પરમાત્માનાં ચિત્રને હસ્તદ્વય જોડીને પ્રાર્થના કરતી જોવામાં આવી. પવાએ આ વખતે લીલું વસ્ત્ર પરિધાન કરેલું હોવાથી તેના અંબારથી તેનું સૌદર્ય સુમધુર પુષ્પની કળી સમાન ખીલી ઉઠયું હતું. તેનાં મસ્તકના અત્યંત કાળા, ચળક્તા અને નિબિડ વાળ ઓળેલા પણ શ્યા હતા અને નિતંબ પર્યત લંબાતા હતા. આખો ઓરડો, તેની ચારે દિવાલે, દિવાલ ઉપર લટકાવેલાં ચિત્રો, વિવિધ આસનો અને બીજા શણગારના પદાર્થો-એ સર્વે નિર્જીવ હતા, પરંતુ ઓરડાની મધ્યમાં ઉભેલી. સૌંદર્ય અને લાવણ્યની સચેતન પ્રતીમાથી બધા પદાર્થોમાં પણ કેમ જાણે ચેતન આવ્યું હેય નહિ, એ આભાસ થતા હતા. સ્વેચ્છાચારી પણ પદ્માની પ્રાપ્તિ માટે સદાચારી બનેલો જયદેવ આ દશ્ય જોઈને કેવળ મંત્રમુગ્ધ થઈ ગયે. ઇચ્છા છતાં પણ તે આગળ જઈ શકો નહિ કે કોઈ