________________ વિરશિરોમણું વસ્તુપાલ. સેનાનાયક તેજપાલ પણ ત્યાં હાજર હતો. તેણે ભાર દઈને કહ્યું, “મહારાજ ! ચાહાણ સરદારને રાખવા કે ન રાખવા, એ આપની ઈચ્છાની વાત છે. અમે તે અમને જે યોગ્ય લાગે, તે આપને કહેવાને બંધાયેલા છીએ, પરંતુ તે પ્રમાણે વર્તવું કે ન વર્તવું એ આપને જોવાનું છે. આ સરદારે કોઈ સામાન્ય સુભટો નથી. તેઓ મારવાડના જાલેરના રાજા ઉદયસિંહના ભાઈઓ છે. તેઓ રાજકુળના હેવાથી પરાક્રમી કળાવાન, અને પંડિત જનોને માન્ય છે. તેમને તેમના ભાઈની સાથે ગરાસ સંબંધમાં તકરાર થતાં પિતાની જન્મભૂમિનો ત્યાગ કરી આ તરફ આવેલા છે. તેમણે આપનાં ગુણગાનને સાંભળ્યા હોવાથી ખાસ આપની સેવા કરવાનેજ આવેલા છે અને તેથી એવા નરરત્નોને રાખી લેવામાં જ લાભ છે. પછી તે આપની મરજી.” તેજપાલ! તમારું કથન બરાબર છે. તેઓ પરાક્રમી, બુદ્ધિશાલી અને બળવાન હશે અને તેથી તમે તેમને રાખી લેવાને આગ્રહ કરે છે, એ હું જાણું છું, પરંતુ તેઓ આજીવિકા માટે જે માગણી કરે છે, તે ઘણી જ મોટી છે. એટલી મોટી આજીવિકા આપી શકીએ તેમ નહિ હોવાથીજ આપણે તેમને રાખી શકતા નથી. એ સિવાય તેમને નહિ રાખવાનું બીજું કાંઈ કારણ નથી.” વીરધવલે પિતાના આગ્રહને નહિ છોડતાં કહ્યું. વસ્તુપાલ આ ચર્ચાથી કંટાળી ગયે; પરંતુ તેણે પિતાને મનભાવ પ્રગટ નહિ કરતાં કહ્યું. “બહુ સારું. આપ તેમને રાખવાને ખુશી ન હો, તે પછી તે માટે અમારે વિશેષ આગ્રહ નથી. આજે રાજસભામાં બોલાવી તેમને આપને ઉત્તર સંભળાવી દેશું.” હમણાંજ રાજસભામાં આવું છું. તેમને તે પહેલાં બેલાવી રાખજે.”વરધવલ એમ કહીને રાજભૂવનના બીજા ખંડમાં ચાલ્યો ગયો અને વસ્તુપાલ-તેજપાલ તથા નાગડ રાજસભા તરફ જવાને રવાના થયા.. .: ?' અમે જે સમયની આ નવલક્થા લખીએ છીએ, તે સમયે કચ્છમાં વેલાકુલ પ્રદેશમાં ધનાઢય લેકેથી શોભતું અને કચ્છદેશનાં તિલક સમાન ભદ્રેશ્વર નામક નગર હતું. ત્યાં ભીમસિંહ પ્રતિહાર (પડિયાર) નામનો રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તે પરાક્રમી, બળવાન અને સાથે કળાવાન પણ હતો. લક્ષ્મી અને સૈન્યનાં બળે તે કોઈ પણ રાજાને નમણું આપતે