Laghu Siddhant Kaumudi Part 03

SR No.: 006150
Original Sutra Author: N/A
Author: Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd
Publication Year: 1982
Total Pages: 714
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 375

३७२]
सिद्धान्तकौमुदी। [तनादि. नित्यमिट् स्यात् । पालीत् । तम्बू १४५६ संकोचने । तनक्ति । तना, तश्चिता । मो विजी १४६० भयचलनयोः । विननि विकः । 'विज इट्' (सू २५३६) इति विस्वम् । विविजिथ । विजिता। अविनक् । अविजीत् । वृजी १४६१ वर्जने । वृणक्ति । वर्जिता । पृची १४६२ सम्पर्के । पृणक्ति । पपर्च।
__॥ इति तिङन्ते रुधादिप्रकरणम् ॥ अथ तिङन्ते तनादिप्रकरणम् ॥ ५० ॥
अथ सप्त स्वरिततः। तनु १४६३ विस्तारे। 'तनादिकृम्भ्य उः' (सू २४६६ ) तनोति । तन्वः, तनुवः । तनुते । ततान, तेने । तनु । अतनीत् , जस्य कुत्वेन गकारः, नस्य परसवर्णो उकार इति भावः । अनजानीति । 'भान्नलोपः'। आटः पित्त्वादल्लोपो न। लड्याह आनगिति । श्राताम् अाजन् । अज्यात् । अज्यात् । अञ्जेः सिचि । 'इडत्यति-' इत्यत इडित्यनुवर्तते । ऊदित्वादेव सिद्ध नित्यार्थमिदम् । तदाह अओरित्यादिना । तञ्चू संकोचने । नोपधः कृतपरसवर्णनिर्देशः । अङ्ग्वद्रूपाणि यथायोग्यमूह्यानि । ओ विजीति । ओकार इत् । अनिट्स इरितो ग्रहणादयं सेट् । इति श्रीवासुदेवदीक्षितविदुषा विरचितायां सिद्धान्तकौमुदीव्याख्यायो
. बालमनोरमाख्यायां नम्विकरणं समाप्तम् । अथ उविकरणधातवो निरूप्यन्ते तनुधातुरुदित् । 'उदितो वा' इति प्रयोजनम् । तनादिकृभ्य उः। कर्बर्थे सार्वधातुके तनादिभ्यः कृत्रश्च उप्रत्ययः स्यात् खार्थे इत्यर्थः। शपोऽपवादः। तनोतीति । उप्रत्ययस्य तिपमाश्रित्य गुणः । तसादौ तु उित्त्वान गुणः । तनुतः। झोऽन्तादेशे कृते 'इको यणचि' इति यण। तन्वन्ति । तनोषि तनुथः तनुथ । तनोमि । 'लोपश्चास्यान्यतरस्याम्-' इत्युकारलोपविकल्पमभिप्रेत्याह तन्वा, तनुव इति । तड्याह तनुते इति । तन्वाते तन्वते । तनुषे तन्वाथे तनुध्वे । तन्वे तनुवहे, तन्वहे तनुमहे, तन्महे । ततानेति । तेनतुः । तेनिथ । तेन । तेनिव । तव्याह तेने इति। तेनाते तेनिरे। तेनिषे तेनाथे तेनिध्वे । तेने तेनिवहे तेनिमहे । तनिता। तनिष्यति। तनिष्यते । तनोतु, तनुतात् तनुताम् तन्वन्तु । 'उतश्च प्रत्ययात्-' इति हेर्लकं मत्वाह तन्विति । तनुतात् तनुतम् तनुत । तनवानि तनवाव तनवाम । अतनोत् अतनुताम् अतन्वन् । सिचि । नित्यमिट् स्यादिति । विभाषाप्रहणं नानुवर्तत इति भावः । सिचि किम, अता । पृची। ईदित्त्वानिष्ठायां नेट् । पृक्तः । 'अपृक्त एकाल्-' इत्यत्र नपूर्वः।
इति तत्त्वबोधिन्यां रुधादिप्रकरणम् ।