________________
হবোৰু কেত্ব नस्य लोपोडौ सम्बुद्धौ च । हे राजन् ! ( 'डावुत्तरपदे प्रतिषेधो वक्तव्यः) ब्रह्मनिष्ठः । राजानी । राजानः । राशः ।
२८२ नले पः सुप-स्वर-संज्ञा-तुग्विधिषु कृति ८।२।२। मुविधौ स्वरविधौ संशाविधौ कृति तुरियधौ च नलोपोऽसिद्धः । नान्यत्र राजाश्व' इत्यादौ । ५इत्यसिद्धादात्वमेत्वमैस्त्वं च न । राजभ्याम् । राजभिः । राज-Tः । राजन्यः । राजनि, राशि । राजसु । यज्वा । यज्वानौ । यज्वानः ।
२८३ नरयोगाद् वमन्तात् ६।४। १३७ । वमन्तसंयोगा इनोऽकारस्य लोपोन । यज्वनः । यज्वना । यज्वन्याम् । ग्रहाणः । ब्रह्मरणा।
१-उत्तरपदे पर गो यो डि तस्मिन् परे 'न सिम्बुग्योः , इति प्राप्तस्य निषेषस्य प्रतिषेधो वक्तव्य इत्र यः । २-ब्रह्मणि निष्ठा-प्रस्येति विग्रहः । अत्र नलोपो भवत्येव, समासे "निष्ठा' इत्यस उतरपदत्वात् 'उत्तरपदं' समासस्य चरमावयवे रूढम् । ३-राक्ष:- -राजन् । (शस् ) अस् , अल्लोपोऽनः' इत्यकारलोपः। श्चुत्वम् । जोशः, अयं च ( ज्ञः) लोन वेद-प्रसिद्ध-ध्वनिविशेष-(बोधकलिपि)-सङ्केतो न तु वर्णान्तरम् , प्रमाणानुपलम्भात् । के चदेनं 'ग्य' व 'ज्य'-वद् वा उच्चारयन्ति, तन्न समीचीनं किन्तु 'जन' इत्यस्य यथोच परणं स्यात्तथोच्चारणीयम् । ४-ननु 'राजभ्याम्' इत्यादौ नलोपस्य 'पूर्वत्रासिद्धम्' इत्यने नासिद्धत्वात्किमर्थं “म लोपः सुप्स्वर.” इति सूत्रारम्भ इति चेन्न, तस्य नियः ार्थत्वात् न “सिदो सत्यामारभ्यमाणो विधिनियमाय” इति हि न्यायः । नियमस्वरू' चेदम् 'नलोपश्चेदसिद्धः स्यातहिं सुप्स्वरसज्ञातुविधिष्वेव' इति । तेन 'राजाश्वः' इत्यत्र षष्ठोसमासे नलोपे-राज + अश्वः, इत्यत्र सुबादिविधिस्वाभावेन नलोपस्य ना द्धत्वमिति 'प्रकः सवर्णे दीर्घः' इति दीर्घः ५--'राजभ्याम्' इत्यत्र ‘मपि च' इति-भास्वं प्राप्तम 'राजभ्यः' इत्यत्र 'बहुवचने झल्येत्' इति एवं प्राप्तम्, 'राजमिः' इत्यत्र 'तो भिस्' इति ऐस्त्वम् प्राप्तम् । ६-'विभाषा हिश्योः' इति विकल्पेन 'अ'कारलं पः । ७-यज्वनः --'यज्वन्' शब्दात् द्वितीयाबहुवचने शसि
२८२-सुविधि, वरविधि, संज्ञाविधि और कृत्प्रत्ययपरक तुम्विधि में न का लोप प्रसिद्ध होता है, अ पत्र नहीं।
२८३-वकारान्त मकारान्त संयोग से परेनन् के प्रकार का लोप नहीं होता ।
