________________
३१६
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
११६० वाचो ग्मिनिः ५ । २ । १२४ ।
'वाग्मी ।
१९६१ अर्श आदिभ्योऽच ५ । २ । १२७ ।
M
अर्शोऽस्य विद्यते - अर्शसः । आकृतिगणोऽयम् । १९६२ - शुभमोस ५ । २ । १४० ।
3
अहं युरहंकारवान् । शुभंयुः शुभान्वितः । इति मत्वर्थीयाः ।
अथ प्राग्दिशीयाः
१९६३ प्राग्दिशो विभक्तिः ५ । ३ । १ ।
दिक्शब्देभ्यः इत्यतः प्राग्वक्ष्यमाणाः प्रत्यया विभक्तिसंज्ञाः स्युः । १९६४ कि सर्वनाम - बहुभ्योऽद्वयादिभ्यः ५। ३ । २ । किमः सर्वनाम्नो बहुशब्दाच्चेति प्राग्दिशोऽधिक्रियते ।
माया - मेघा...' इत्यादिना विनि प्रत्ययेऽनुबन्धलोपे प्रातिपदिकत्वेन विभक्तिकार्ये 'मेधावी' इति रूमं सिध्यति ।
१- वाचः
सन्त्यस्येति विग्रहः चोः कुरिति कुत्वम् । २ - प्रशंः = 'बवासीर ' इति प्रसिद्धो रोगः । ३ - अहंयुः - श्रहमित्यहंकारे रूढमध्ययम् । तस्मादस्त्यर्थे 'श्रहं शुभमोस्' इति युसि प्रत्ययेऽनुबन्धलोपे 'सिति चे' ति पदत्वान् मस्मअनुम्वारे प्रातिपदिकत्वाद् विभक्तिकायें सिध्यति रूपम् 'प्रहंयुः' इति ( श्रहंयुः, श्रहंयू, श्रहंयवः इत्युच्चारणम् ) ।
इति मत्वर्थीयाः ।
१९६० - वाच शब्द से ग्मिनि प्रत्यय होता है मत्वर्थ में ।
१९९१ - अर्श दियों से च प्रत्यय होता है मत्वर्थ में ।
१ ६२ - श्रहं शुभं शब्दों से युस प्रत्यय होता है मत्वर्थ में । इति मत्वर्थीयाः । अथ प्राग्दिशीयाः
११६३- 'दिक शब्देभ्यः' से पूर्व होनेवाले प्रत्ययों की विभक्ति संज्ञा होती है । ११९४ - किं- सर्वनाम का 'दिग्शब्देभ्यः' से पूर्व अधिकार जाता है ।
