Page Text
________________
१८१
तिङन्ते तुदादयः 'नकारानुषक्तासो तृम्फादयः। ततृम्फ । 'तृफ्यात । मुड पुड सुखने ।२३। मुडति । पृडति। शुन गतौ । २४ । शुनति । इषु इच्छायाम् । २५ । दच्छति । एषित', "एष्टा । एषिष्यति । एष्यात । ऐषीत् । कुट कौटिल्ये ।२६। (५८७) गाङ्कुटादिति ङित्वम् । चुकुटिथ चुकोट, चुकुट । कुटि ता । पुट सं लेषणे । १७ । पुटति । पुटिता। स्फुट विकसने । २८ । स्फुटति । स्फुटिता। स्फुर स्फुल संचलने । ३० । स्फुरति । स्फुलति ।
६५- स्फुरति-स्फुलत्योर्निनिविभ्यः ८ । ३ । ७६ ।
पत्वं वा स्यात् । निष्फुरति, निष्फुलति । रणू स्तवने । ३१ । परिणूतगुणोदयः । नुवति नुनाव । नुविता । टुमस्जो शुद्धौ ।३२। मज्जति। ममज्जा (६३६) मस्जि-नशोरेति नुम् (१°मज्जेरन्व्यात नुमवाच्यः) 'संयोगादिलोपः। १२ममङवथ, ममन्जिथ । मङ क्ता । मङत्यति । अमाङ क्षीत ।
१ ---शे तुम्फादी ताम्....' इत्यत्र आदिशब्दः प्रकारे ( सादृश्ये ) तथा च ये धातवः तुम्फधानुरित्र ( तुम्फ तुर्यथा नकारयुक्तः तथा ) नकारानुषक्ताः =नकारयुक्ताः ( नकारस्थानिक गायमानानुस्वारपरसवर्णा अपि लोपदृष्टौ नकारानुषक्ताः) तेषु सर्वत्र श प्रत्यये परत. नुम्' स्यादित र्थः । २-प्राशिषि यासुटः किस्वाद् 'अनिदिताम्....' इति 'न'लोपः । ३-शुशान : शोनिता । शोनिष्यति । शुनतु । अशुनत् । शुनेत् । शुन्यात् । अशोनोत । अशोनिष् त ! इति रूपाणि । ४-'इषुगमियमा छः' इति छः, लिटि-इयेष, ईषतुः, ईपुः, । इयेष्थि, ईपथुः, ईष । इयेष, ईषिव, ईषिम । ५-'तोषसह' इति वेट । ६-कुति । चुकोट ( णलो णित्त्वात_) गाऊ कुटादोति न ङित्त्वम्, चुकुटतुः, चुकुटुः । चुटिथ ( गाङकुटादी। वित्तवेन गुणाभावः ) नुकुटथुः, चुकुट । जुकोट, चुकुट उत्तमस्य एलो वा णित्त्वात् ) णित्वाभावे ठित्वे न गुणः, परत्र गुणः । चुकुटिव, चुकुटिम । कुटिता, कुटिष्यति । इत्यादि : ७ -( दोघं ) ऊकारान्तत्वबोधनायेदम् । अत्र 'युकः किति' इति इगिनषेध । परिरगूतः - स्तुतो गुणोदयो यस्य सः a-सुखीकरणे। ८-नुविष्यति । नुवतु अनुवत । नुवेत । नूयात । अनुवीत । अनुविष्यत । ६-सस्य श्त्रुत्वेन शः । शस्य अश्त्वेन जः । १०-'मित' हि-प्रन्स्यादचः परो भवतीति नियमेन मकारस्थाऽकारात्परो । भूत किन्तु सकारजकारयोर्मध्ये स्यादित्यर्थः । ११-स्काः सयोगाघोरन्ते च' इत्यनेन सल प इत्यर्थः । १२-ममकथः-'मस्ज' धातोलिटि सिपि थलि
६५८-निर नि और वि उपसर्ग से परे स्फुर-स्फ ल के स को षत्व होता है।
| SR No. | 006148 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vishvanath Shastri, Nigamanand Shastri, Lakshminarayan Shastri |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 450 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 25 MB |