________________
१४४
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
'भक्ष्यति, भक्ष्यते । अभाक्षीत्, अभक्त । अभक्षाताम् ॥ यज देवपूजासङ्गतिकरणदानेषु । ८ । यजति, यजते ।
५४६ लिटयभ्यासस्योभयेषाम् ६ । १ । १७ ।
वच्यादीनां ग्रह्मादीनां चाभ्यासस्य सम्प्रसारणं लिटि । इयाज । ५४७ वचि स्वपि यजादीनां किति ६ । १ । १५ ।
"वचिस्वप्योर्यजादीनां च सम्प्रसारणं स्यात् किति । ईजतुः । ईजुः । इयजिथ, "इयष्ठ । ईजे । यष्टा ।
५४८ षढोः कः सि ८ । २ । ४१ ।
यक्ष्यति, 'यक्ष्यते । इज्यात्, यक्षीष्ट । 'अयाक्षीत् प्रयष्ट । वह प्रापणे । ६ । वहति, वहते । ' ' उवाह । ऊहतुः । ऊहुः । उवहिथ ।
9
१
1
१ - भज् + स्यति । 'चोः कुः' इति गः 'खरि च' इति कः । ककारात्परस्य सस्य षत्वम् । कषसंयोगे क्षः । एवमग्रेऽपि । २ - श्रभाक्षीत् - 'मज्' धातोर्लुङि परस्मैपदे तिपीकारलोपेऽडागमे मध्ये ब्लौ, ब्लेः सिचि 'एकाच उपदेशे...' इति इनिषेधे 'प्रस्ति सिचो ऽपृक्ते' इति ईटि 'वद- ब्रजे' ति वृद्धौ जकारस्य कुत्वेन गकारे 'खरिचे' ति चवें सस्य षत्वे सिध्यति रूपम् 'प्रभाक्षीत्' इति । ३ - ( लुङि ) श्रभक्ष्यत । ४ - इयाज यवज् + अ, ( श्रभ्यासस्य सम्प्रसारणम्, पूर्वरूपम्, उपधावृद्धिः । ५ - यजादयश्चैते
---
'यजिव पिर्वाहिश्चैव वसि-वे - व्येन इत्यपि ।
、
' वदी श्वयतिश्चेति यजाद्याः स्युरिमे नव ।।'
·
६–यज् + प्रतुस् 'इत्यत्र' 'वचिस्वपी' ति सम्प्रसारणे पूर्वरूपे च 'इज्' इत्यस्य द्वित्वे हलादिशेषे, सवर्णदीर्घः ईजतुः । ७ इडभावपक्षे रूपमिदम् । इयष्ठ ययज् + थ (ल् ), प्रभ्यासस्य सम्प्रसारणम् ! 'व्रश्च भ्रस्जसृज' इति जकारस्य षत्वम् । ततः ष्टुत्वम् | ८-षस्य कत्वम् कषसंयोगे क्षः । ६-प्रयाक्षीत, प्रयाष्टाम् श्रयाक्षुः । वदनजेति वृद्धि: । १० - उवाह, ऊहतुः इत्यादि । इयाज, ईजतुः- इत्यादिवत् ।
५४६ - वच्यादि और ग्रह्मादि धातुओं के अभ्यास को सम्प्रसारण होता है लिट् परे रहते ।
५४७-वच्-स्वप् और यजादि धातु को संप्रसारण होता है कित परे रहते । ५४८ - षकार र ढकार को क होता है सकार परे रहते ।
