________________
મેઘકુમારે પૂર્વના હાથીના ભવમાં સસલાની દયા ચિંતવી. શાતાવેદનીય કર્મ બાંધ્યું.
*વક્કલચિરિએ પાત્રાનું પડિલહેણ કરતાં કેવળજ્ઞાન મેળવ્યું.
* ગજસુકુમાલને જોઈ સસરાએ મરણાંત ઉપસર્ગ કર્યો, છતાં સસરાને ઉપકારી
માન્યા.
* સુદર્શન શેઠ ધર્મમાં સ્થિર થઈ ધ્યાનસ્થ થયા તો નિર્ભયી બન્યા. * સુદર્શના રાજપુત્રીએ સમડીના ભવમાં નવકાર મંત્ર સાંભળી સમાધિ મરણ પ્રાપ્ત કર્યું.
માતા-પિતા વડીલને નમસ્કાર કરનાર શાતાવેદનીય બાંધે.
* વેદનીય કર્મના બે ભેદની વ્યાખ્યા :
૧) શાતા વેદનીય : જેના ઉદયથી આત્માને આરોગ્ય અને ઈન્દ્રિય આદિથી ઉત્પન્ન થયેલ સુખનો અનુભવ થાય છે. જેમ કે – દેવ વગેરેને.
૨) અશાતા વેદનીય ઃ જે કર્મના ઉદયથી જીવને રોગ અને ઈન્દ્રિય આદિથી ઉત્પન્ન થયેલ દુઃખનો અનુભવ થાય છે. જેમ કે - ના૨ક વગેરેને.
* સુવાકયો :
અશાતા ગમતી ન હોય તો બીજાને અશાતા ન આપો.
* સુખના સ્વપ્ન આવતા હોય તો બીજાને દુઃખ આપવાનું બંધ કરો.
* મન અસ્થિર હોય, વચન ખરાબ હોય, કાયારોગી હોય તો સમજવું કે અશાતા વેદનીય કર્મનો ઉદય છે.
પ્રશ્નોત્તરી :
૧. વેદનીય કર્મ એટલે શું ?
૨.
શાતા-અશાતા જીવ કયા કારણે પામે ? ૩. ઘાતી-અઘાતી કર્મમાં ફરક શું ?
ઉપસંહાર :
શરીર એટલે સંઘયણ. સંઘયણના છ પ્રકાર છે. મોક્ષગામી આત્માનું સંઘયણ પ્રથમ કક્ષાનું હોય. જ્યારે છેલ્લા સંઘયણવાલા જીવો પ્રાયઃ અશાતા ભોગવવાવાળા હોય. એટલે વેદનીય કર્મને શરીર સાથે નજીકના સંબંધે છે. જેમ ધર્મધ્યાની-શુક્લધ્યાની સદ્ગતિ જાય તેમ આર્ત-રૌદ્રધ્યાની જીવ દુર્ગતિ પામે. આનો અર્થ એજ કે સદ્ગતિ જનારો જીવ શાતાવેદનીય કર્મને ભોગવતો હોય તેમ દુર્ગતિ જનારો જીવ અશાતા વેદનીય કર્મ ભોગવતો હોય.
૬૧
