________________
સમર્થ થાશો. ગુણી તમારા માટે મેગ્નેટ છે. મનુષ્ય ચર્મચક્ષુથી ગુણ નિહાળે છે. અને પછી વિવેક-જ્ઞાન ચલુથી ગુણાનુરાગી બને છે.
ઉદા. ધનસાર્થવાહ નામે શેઠ હતા. સાર્થવાહની પ્રવૃત્તિ કરતા. એક દિવસ એક અટવીમાંથી બીજી અટવીમાં શેઠે પ્રયાણ કર્યું. સાથે અનેકાનેક પ્રવાસી હતા. સાથોસાથ ત્યાગી, તપસ્વી, જ્ઞાની, ધ્યાની મુનિઓ પણ હતા. મધ્ય અટવીમાં અચાનક શેઠની નજર મુનિઓ પર પડી. જે નિષ્કામ બુદ્ધિથી સમિતિ-ગુપ્તિનું પાલન કરતાં વિચરે છે તેવા મુનિની સેવા, સુશ્રુષા, ભક્તિ કરવી એ મારી ફરજ છે. હું ફરજમાંથી ચૂક્યો આ વાત જ્યારે ઘનાશેઠના મનમાં બેઠી ત્યારે એ ગુણાનુરાગી બન્યા. ગુરુના ચરણે પડી ક્ષમા માગી. તન, મન, ધનથી ગુરુની ભક્તિ કરવા લાગ્યા. મુનિને નિર્દોષ આહાર-પાણી વહોરાવી લાભ લેવા લાગ્યો.
અનુક્રમે એ ઘનાસાર્થવાહ શેઠ ગુણાનુરાગીના ગુણના કારણે સમક્તિની પ્રાપ્તિ કરી ક્રમશ મોક્ષ-શાશ્વત સુખના અધિકારી થયા. (ભ. ઋષભદેવનો પ્રથમ ભવ)
કુરગડ મુનિ નિત્ય ભોજી હતા. આહારસંશા ઘણી તીવ્ર હતી. પર્વના દિવસે પણ લુખો સુખો આહાર કરતા હતા. પણ દરેક કવલે ત્યાગી-તપસ્વી મુનિના તપધર્મની અનુમોદના કરતા. દેવતાઓ દ્રવ્યથી આહાર કરનારા અને ભાવથી તપની અનુમોદના કરનારા મુનિને વંદન કરવા લાગ્યા. ત્યારે મુનિ આત્મ નિંદા કરવા લાગ્યા. ફળ સ્વરૂપ કેવળી થઈ મોક્ષ પામ્યા. . (૨) નિર્ગુણીની ઉપેક્ષા કરો. ગુણનો અનુરાગ એટલે આકર્ષણ. આપણે બધાને લગભગ મનગમતી વસ્તુઓનું આકર્ષણ હોય છે. એ પ્રાપ્ત કરવા મન ઘણું લલચાય છે. ક્યારેક પ્રાપ્ત થયા પછી મમત્વ જાગે યા અણગમો પણ પેદા થાય. પરંતુ આ બધી ક્ષણિક આનંદની અનુભૂતિ કે વિચારણા કહેવાશે. હકીકતમાં તો શાંત ચિત્તે ઉંડાણથી વિચારવામાં આવે તો જેની પ્રાપ્તિથી આત્મબળ વધે, મુશ્કેલીઓમાં એના કારણે અપ્રગટ આશ્વાસન પ્રાપ્ત થાય યા આપણને અભય અપાવે, સલામત બનીએ તેનું નામ સગુણ. - જ્યાં ગુણ નથી ત્યાં કોઈ સામું જોતો નથી. ગુલાબના ફૂલને સૌ કોઈ સદ્ભાવે હાથમાં લે. આનંદ પામે આનંદ પમાડે. જ્યારે જંગલના ફૂલની સામે કોઈ જોતું. નથી, હાથમાં લેતું નથી, ઉપેક્ષા કરે છે. કારણ ગુણનો અભાવ.
ગુણ એ મેગ્નેટ છે. લોહચુંબક છે. લોહચુંબક લોખંડને જ ખેંચે, ચોટે. લાકડાને નહિ. તેથી નિર્ગુણીની ઉપેક્ષા કરવાનું કહ્યું છે. જો નિર્ગુણીની નિંદા કરી, ટીકા કરી તો ગુણવાન અને નિર્ગુણીમાં ફરક શું? એક અપેક્ષાએ માનવી જો નિર્ગુણી હશે તો કોઈ દિવસે તેનો આત્મા જાગશે. ગુણવાન થવા ચાન્સ મળે તો તકને સંભાળી લેશે. માટે તેને તકનો લાભ લેવા દો.
લક્ષ્મીવાન ને નિર્ધન, પુણ્યવાન ને પાપી, બુદ્ધિમાન ને અજ્ઞાની, યશનામકર્મી
c૪.