Page Text
________________
તે
છે. જે તમારું છે, જેમાં તમારા ભોગાવલી કર્મને ભોગવવાનો અધિકાર છે, કોઈ લૂંટી-ઉપાડી કે નષ્ટ કરી શકતું નથી. તે જ રીતે જેના ઉપર તમારો અધિકાર નથી, તમારા ભાગ્યમાં લખાયું નથી તે ગમે તે રીતે સાચવો, મેળવવા પ્રયત્ન કરો પણ તમને મળવાનું કે સચવાવાનું નથી. માટે જ દયાળુ જીવન ધર્મીજીવન સાથે સંકળાયેલું છે. ધર્મ કરતાં તેથી જ દયા પાળવાની હોય છે.
પૈસો એ ધન છે. જ્ઞાન એ ધન છે તેમ શરીરની ઇન્દ્રિયો પણ મૂલ્યવાન ધન જેવી છે.” એ તમને શ્રીમંતની પદવી પણ આપી શકે છે ને ગરીબ કે નિર્ધન પણ બનાવી શકે છે. શરીરનો વર્ણ પણ તમારી કીર્તિ-બુદ્ધિનો બીજા ઉપર પ્રભાવ પાડી શકે છે અને અજ્ઞાની કે અયોગ્યતા જાહેર કરી શકે છે. આમ થવાનું કારણ પણ દયાભાવના છે. તમે બીજાને દયાગુણથી અભયદાન આપો છો તો તેના કારણે બીજા ભવે નિરોગીપણું યા સ્વરૂપવાનપણું પ્રાપ્ત થાય છે. સદ્ગુણથી આશીર્વાદ અને દુર્ગુણથી શ્રાપનો અનુભવ થાય છે. જે દિવસે બીજા પ્રત્યે ક્રૂર-અયોગ્ય વિચાર જન્મ લે છે. તે વખતે તમારા રોમ રાજીમાં હિંસાના વૈરના પરિણામ જન્મે છે. તે સફળ થાય તો તમે પ્રસન્ન થાઓ છો અન્યથા વૈર લેવાની ભાવના વૈર લીધા વિના શાંત થતી નથી. વૃદ્ધિ પામે છે.
દયાળુ માનવી તો બીજાના દુ:ખમાં ઢાલરૂપ બની તેને બચાવવાનો પ્રયત્ન કરે. જ્યારે નિર્દયી પોતાના અને બીજાના જીવનમાં આગ લગાડવાનો પ્રયત્ન કરે. સાથોસાથ આર્તધ્યાન–રૌદ્રધ્યાન કરવા માટે પ્રેરાય છે. ચિંતા એ ચિતા સમાન છે.
જીવનમાં અજ્ઞાનતાના કારણે બીજાના જીવનમાં પાણીના બદલે ઘાસલેટ કે પેટ્રોલ નાખવાનો પ્રયત્ન કરવા ઘણા પ્રેરાય છે. ધર્મસ્થાનકોમાં કે ધર્મની આરાધનામા અનુમતિ આપવાના બદલે અંતરાય કરવાનું, ના પાડવાનું શસ્ત્ર ઘણા ઉગામે છે. પણ આમ થવાનું મુખ્ય કારણ હૃદયમાં દયાનો-કરૂણાનો અભાવ છે. બીજાનું હિત કે બીજાની પ્રગતિ ગમતી નથી.
જ્યાં સુધી સર્વોત્તમ રીતે હૃદયમંદિરમાં મન-વચન-કાયાથી દયા-કરૂણાનો વાસ નથી ત્યાં સુધી સામાન્ય રીતે દયાને અપનાવવા પુરુષાર્થ કરવો જરૂરી છે. એ પુરુષાર્થના કેટલાક પગથિયા આ પ્રકારના છે.
૧. રોજ ધર્મધ્યાન શિવમસ્તુની ભાવનાથી કરો. વિષય-કષાયો પ્રત્યે ઉપેક્ષા વૈરાગ્ય કેળવો.
૨.
૩. બીજાને સુખી કરવાની-જોવાની ઉદારવૃત્તિ રાખો. ૪. (હંમેશાં પોતાને-બીજાને સ્વસ્થ-પ્રસન્ન રાખવા પુરુષાર્થ કરો. ૫. તન, મન, ધનને ખર્ચો બીજાના દુઃખ દૂર કરો.
સ્પર્શ—હાથથી દુઃખીની પીઠ થાબડો. જીભથી બીજાને મીઠાવચન સંભળાવો. આંખથી જીવદયા પાળો. કાનથી દીનદુઃખીયાના વચન સાંભળો. મનથી બીજાના હિતની ચિંતા કરો.
૫૪
| SR No. | 006142 |
| Book Title | Dharm Mahelna 21 Pagathiya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |