Page Text
________________
આ કથા ઉપરથી લજ્જાળુ માનવીનું હૃદય કેવું નિર્મળ, નિર્દોષ, પવિત્ર ધર્મના રંગથી રંગાયેલું હોય છે તે જાણવા-સમજવા મળશે. ધર્મના દ્વારે પ્રવેશી રહેલા માનવીનું જો હૃદય પવિત્ર હોય તો એ આત્મા એક ભવમાં અનેક જન્મના પાપ ધોઈ નાખે છે. માટે જ ધર્મના દ્વારે જતાં જીવે યોગ્યતા કેળવવી જોઈએ.
વીતરાગ પરમાત્માની સન્મુખ ભાવપૂજા કરતાં જય વીયરાય સૂત્ર દ્વારા ૧૩ માગણી (અંતરની ઈચ્છાઓ) રજૂ કરાય છે. ‘લોકવિરુદ્ધચ્ચાઓ’ શબ્દ દ્વારા આ લોકમાં-જગતમાં જે કાંઈ વ્યવહારથી અનુચિત-વિરુદ્ધ ગણાતું-સમજાતું-માનવામાં આવતું હોય તેનો હું ત્યાગી બનું. એ દુર્ગુણથી મુક્ત થાઉં એવી ભાવના આ શબ્દની પાછળ ભાવવામાં આવે છે.
લોકમાં વિરુદ્ધ પ્રવૃત્તિ એટલે નિર્લજ્જ બેશરમ માનવી દ્વારા જે જે પ્રવૃત્તિ ખાવા-પીવા-ભોગવવા કે વાતચિત કરવામાં થતી હોય તે સર્વના ત્યાગી બનવાની
ભાવના.
લજ્જાળુ માનવી પાપારંભ ઓછા કરે, કારણ શરમ નડે. ભારતીય સંસ્કૃતિના પ્રાણ સમાન ‘મર્યાદા'ને ઓળંગે નહિં. મર્યાદા—ધરમાં, સંસારમાં, વ્યવહારમાં કે ધર્મમાં પાળવાની હોય છે. જે મર્યાદાને ઓળંગે તે બધેથી પાછો પડે. કામ કરે તો તેમાં પણ અપયશ મળે. મર્યાદાને વિનય, વિવેક સાથે નજીકનો સંબંધ છે.
હકીકતમાં જીવનની ચાર - બાળ, યુવા, પ્રૌઢ અને વૃદ્ધ અવસ્થામાં ઉંમર અનુસાર પોતાને મળેલ પદવીની મર્યાદા જાળવી આચરણ પ્રવૃત્તિ કરવાની હોય છે. લજ્જાળુ માનવી દરેક ક્ષણે પોતે કોણ છે ? પોતાનું કર્તવ્ય શું છે ? શું કરવાથી પોતાની શોભા વધશે ? એનો વિચાર કરી જીવન જીવે. તો જ ધર્મના દ્વારે એ અધર્મકારી કાર્ય કરવા નહિં પ્રેરાય. એટલું જ નહિં દરેક સ્થળે પોતાના આચારવિચારથી અન્યને પ્રેરણારૂપ થાય. તેના દ્વારા ઉચ્ચારેલા વચન પણ આદરણીય, સન્માનનીય થાય.
લજ્જા—શરમ પ્રાયઃ કરીને પાપને આચરતા અટકાવી દે છે. એક શ્રાવકે ચોવિહારના પચ્ચક્ખાણ લીધા હતા. રાતના બાર વાગે ગરમીના કારણે ગળું સુકાઈ ગયું. મનને સમજાવવા સમયને વ્યતીત કરવા ઘણો પ્રયત્ન કર્યો પણ મન શાંત ન થયું. બેચૈન થઈ પાણી પી લેવા ઊભો થયો. (કાલે ગુરુ પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત લઈશ તેવી ભાવનાથી) માટલા પાસે જઈ ગ્લાસમાં પાણી પણ લીધું, સાથોસાથ મનડાને સમજાવ્યું કે, પાણી નહિં પીએ તો તું મરી નહિં જાય. માની જા, પાણી નથી પીવું. માટલામાં પાછું નાખી દે. પણ જીદે ચડેલું મનડું માનતું નથી. વળી પાછું પાણી પાવાના બદલે ભીનું કપડું કરીને શરીરને પંચ કરી શાંતિનો અનુભવ કરી પાણી પીવાનું ટાળવા મનડાને કહ્યું, પાપથી બચવા લોકલાજ શરમ ને માન આપવા પ્રેરણા આપી.
૪૯
| SR No. | 006142 |
| Book Title | Dharm Mahelna 21 Pagathiya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |