________________
એક ચિત્રકાર કલ્પના ગગનમાં વિહરનારો કલાબાજ હતો જ્યારે બીજો કુદરતને વાચા આપનાર હતો. બન્નેને સામસામી ભીંત ઉપર ચિત્ર કરવા આજ્ઞા મળી હતી. પહેલા ચિત્રકારે ભીંતને ખૂબ સંસ્કારીત કરી. “લાલ, પીળો ને વાદળી મૂળ ત્રણ રંગ કહેવાય”ની જેમ એકના અનેક રંગ કર્યા. આંખને ગમી જાયશાંતિ આપી જાય તેવા ઝાંખા લાઈટ રંગ વાપર્યા. છ મહિનામાં સમય ને શક્તિ જોયા વિના પ્રાણ પૂરી ચિત્ર તૈયાર કર્યું. શુભ દિવસે રાજાને ચિત્ર જોવા પધારવા વિનંતી કરી.
બીજો ચિત્રકાર કુદરતને વાચા આપવામાં મગ્ન હતો. ભીંતને સંસ્કારીત કર્યા પછી અનેક રીતે પાલીશ કરી તેને પારદર્શક બનાવી. પહેલી નજરે જોનારને ભીંત ન દેખાય પણ સ્ફટીક જ લાગે.* સ્ફટીકની સામે જે રંગ-દ્રશ્ય વિગેરે રાખો તે પોતાનામાં પ્રતિબિંબીત કરે. દર્પણની સામે ઉભા રહો, તમારું પ્રતિબિંબ પડે. એ રીતે આ કલાકારે છ મહિના સુધી બુદ્ધિ વાપરી, ભીંતને પોતાની કલા-કારીગરીથી પારદર્શક બનાવી હતી. તેને પણ પોતાનું કામ પૂર્ણ કરી રાજાને પાવન પગલાં કરવા વિનંતી કરી.
રાજા પરિવાર સાથે પહેલા ચિત્રકારનું ચિત્ર જોવા માટે ગયા. ચિત્રકારે સ્વાગત કર્યું. ચિત્ર જોઈ સૌના મુખેથી સરસ, સરસ કામ કર્યું છે તેવા શબ્દો સરી પડ્યા. હવે વારો આવ્યો બીજા ચિત્રકારનો. સૌ હોંશે હોંશે બીજું ચિત્ર જોવા આવ્યા હતા. બધાને કાંઈક નવું જોવા મળશે તેવી આશા હતી. પણ અહીં ભીંત જ કોરી દેખાઈ. સૌ વિચારમાં પડી ગયા. નીરસ-નારાજ થઈ ગયા.
જિજ્ઞાસાભાવે રાજાએ ચિત્રકારને પૂછ્યું, ભાઈ ! છ મહિના સુધી તમે શું ભીંતને લાલ, પીળા રંગથી રંગી જ નહિં. આમ કેમ ? શું હજી કામ બાકી તબિયત તો સારી છે ને ?
ચિત્રકાર વૃદ્ધ હતો. અનુભવી હતી. રાજા-પ્રજાને વિનંતી કરી, કૃપા કરી આપ નીચે બેસી જાઓ. જ્યારે બધા બેસી ગયા ત્યારે ચિત્રકારે ભીંતની સામેનું કપડાનું આવરણ દૂર કર્યું. જેમ જેમ ભીંતનું આવરણ દૂર થતું ગયું તેમ તેમ પહેલા | ચિત્રકારે જે રંગ વાપરીને ચિત્ર બનાવેલું હતું તે પારદર્શક ભીંતમાં રંગ વાપર્યા વગર આચ્છાદિત થવા લાગ્યું. તે જોઈ રાજા-પ્રજા બધા હર્ષવિભોર થઈ ગયા. કલાકારની કલાની મુક્ત કંઠે પ્રસંશા કરવા લાગ્યા. પીંછીને વાપર્યા વગરના ચિત્ર માટે આવું તો કહ્યું પણ નહોતું. ભીંતમાં નિર્મળ ચિત્ર પ્રતિબિંબિત થાય તેમ હૃદય નિર્મળ તો જીવન સફળ થાય.
રાજાએ બન્નેને ઉચિત બહુમાન કરી ધન્ય કર્યા.
* જમીનને પાણી સમજી ચાલતા દુર્યોધનને જોઈ દ્રૌપદીએ “આંધળાના છોકરા આંધળા' એ કટુ વેણ
મેણાંરૂપે માર્યું. તેમ આ ભીંતને દર્પણ જેવી કરી હતી.
૪૮