________________
કર્મ બંધાયા હોય એની આરાધના કરવી જોઇએ તો જ બાંધેલા કર્મ જલ્દી ખપી
જાય.
ચાર શરણ :
ખરી રીતે આ જીવે અરિહંત પરમાત્માનું દ્રઢતાથી શરણું સ્વીકારવું જોઈએ. એથી વીતરાગ પ્રભુની વાણી દ્વારા સિદ્ધ પરમાત્માની સાચી ઓળખ થશે, અને તેથી બીજા નંબરે સિદ્ધ પરમાત્માનું શરણું જીવે સ્વીકારવું જોઈએ. વર્તમાનકાળે અરિહંત સિદ્ધનો પાંચમાં આરામાં ભરતક્ષેત્રના વાસીઓ માટે અભાવ-વિયોગ છે. તેથી વિતરાગની ઓળખ કરાવનાર, વીતરાગ પ્રરૂપીત ધર્મ સમજાવનાર સાધુ (આચાર્ય ઉપાધ્યાય, સાધુ)નું શરણું આત્માર્થી જીવને ઘણું જરૂરી છે. સાધુપુરૂષો સ્વ-કલ્યાણનાં રસિયા હોય છે. અવસર જોઈને બીજાને પણ આત્મ કલ્યાણનો માર્ગ બતાડનાર હોય છે. હવે રહી ચોથી “ધર્મ'ના શરણની વાત. ધર્મના કારણે જ આ આત્માએ ભૂતકાળમાં કે વર્તમાન કાળમાં કર્મબંધ-ક્ષયની, પાપ ને પુણ્યની, હેય, શેય, ઉપદેયની કે જીવાદિ નવતત્ત્વની જાણકારી મેળવી છે. ધર્મની સમજ પ્રાપ્ત કરી દેશવિરતિ કે સર્વવિરતિ ધર્મનો અનુરાગ પેદા કર્યો છે. ધર્મના કારણે જ આ આત્મા પુદ્ગલાભિનંદી મટી આત્માભિનંદી તથા ભવભીરૂ યા અલ્પભવી થવા શક્તિમાન થયો છે. માટે જ ધર્મનું શરણ જીવને ઘણું જ ઉપકારક છે. ધર્મથી જ અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુની વ્યવસ્થિત ઓળખ થઇ છે.
હવે રહી વાત એ ચારેય “લોગુત્તમા” (લોકમાં ઉત્તમ) છે અને “મંગલમ્ (કલ્યાણકારી, મંગળકારી) છે.
જેમ અરિહંતાદિ ચાર શરણ લેવા યોગ્ય છે એ વાત સમજી તેમ એ ચારે આ લોકમાં ઉત્તમમાં ઉત્તમ છે. મંગળ ને કલ્યાણ કરાવનાર છે એ વાત પણ દ્રઢતાથીશ્રદ્ધાથી માનવી-સ્વીકારવી આવશ્યક છે.
વર્તમાન યુગના કહો કે સ્વાર્થથી રચ્યા-પચ્યા રહેલા માનવીના હૃદયમંદિરમાં ઊંડે ઊંડે સુખની લાલસા છૂપાયેલી છે. પણ સુખ-શાંતી જેનાથી પ્રાપ્ત થાય છે, તે ઘર્મની જીવનમાં ઉપેક્ષા કરે છે. ઘર્મ ફુરસદમાં, નિવૃત્ત જીવનમાં (વૃદ્ધાવસ્થા) કે મનમાં આવે તો કરવાનું માને છે. દેખાવ, આડંબર કરી ખોટો ડોળ કરવાનું એ માનતો નથી. ખરી રીતે જેના હૃદયમાં ધર્મનો વાસ હોય તે આત્મા ધર્મી જ હોય. ઘર્મ ન થાય તો મનમાં દુઃખી થતો હોય. એવો ધર્મી ઘર્મમાં પોતાનો સમયસંપત્તિ વાપરવામાં પાછું ન જુએ.
સાથોસાથ એ પણ કહેવું પડશે કે – મિથ્યા વિચારોથી ઘેરાયેલ માનવી દુઃખ, દારિદ્ર, દુર્ગતિનો જીવનમાં પ્રવેશ ઈચ્છતો નથી પણ ક્ષણે ક્ષણે પાપના કાર્યો મન
* જ્ઞાનની આશાતના-વિરાધના કરવાથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બંધાય અને જ્ઞાનની ઉત્કૃષ્ટ રીતે આરાધના
કરે તો જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ખપે-તૂટે. વરદત્ત - ગુણમંજરીની જેમ,
૬૮