________________
ધમ્મ શરણં પવન્જામિ
તારે તે તીર્થ ! સંસાર સાગરમાં ડૂબતાને બચાવે તે ઘર્મ ! • મિથ્યાત્વ” એટલે સંસારમાં ભમાવનાર, સંસારને વધારનાર. “સમક્તિ” એટલે સંસાર ઘટાડનાર, મોશે પહોંચાડનાર.
આવી અનેકાનેક વાતો કરૂણાના ઘર, સમતાના સાગર, જીવમાત્રનું ભલું ઈચ્છનારા, મોક્ષ માર્ગના પ્રરૂપક ચરમ તીર્થપતિ દેવાધિદેવ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામીએ વૈશાખ સુદ-૧૧ થી આસો વદ અમાસ સુધી અનેકાનેક ગામો, નગરો, શહેરોમાં ૩૦ વર્ષ સુધી જે અઅલીત રીતે અર્થથી ઘમદશનામાં કહી પ્રથમ ગણધર શ્રી ગૌતમ સ્વામીજી તથા પ્રથમ પટ્ટધર શ્રી સુધર્મા સ્વામી આદિએ કાનોકાન સાંભળી. અને અવસરે અવસરે શ્રી જંબુસ્વામી આદિને પણ સંભળાવી. ક્રમશઃ આપણા સુધી પહોંચાડી.
કાળ બદલાતો ગયો. થોડી થોડી વિસ્મૃતિ વધવા લાગી અથવા જ્ઞાનાવરણીય કર્મ (અંતરાયો) વિકસવા લાગ્યાં. ફળસ્વરૂપ જીવ્હાન્ચે રહેલાં શ્રુતજ્ઞાનને વીર નિર્વાણના ૯૦૦ વર્ષ પછી સુરક્ષિત રાખવા માટેની ચિંતા ઊભી થઈ. ભૂલાઈ રહેલા
એ આગમજ્ઞાનને પ્રાજ્ઞ ગીતાર્થ પુરૂષ શ્રી દેવર્ધિગણિ ક્ષમાશ્રમણાદિએ છેલ્લી વલ્લભીપુરની વાંચનાના ભગિરથ પ્રયત્ન દ્વારા મતાંતરે ૯૯૩માં વર્ષે લિપિબદ્ધ પ્રતાકારે, (ગ્રંથાકારે) કર્યું. કાળક્રમે ત્યાર પછી પણ આગમજ્ઞાન પુસ્તકાકારે, તાડપત્રમાં, તામ્રપત્રમાં છેવટે કોમ્યુટરમાં આજે સ્થાપિત થયું.
આપણા સર્વનું અહોભાગ્ય છે કે (ઉપરના કારણે) એ અનેકાન્તવાદી, આત્મલક્ષી, સપ્ત-ભંગથી, સાતનયથી, અધ્યાત્મ-વૈરાગ્ય રસથી પરિપૂર્ણ અનેકાનેક અકલ્પનીય વિષયોને સ્પર્શતું સત્યજ્ઞાન આજે આપણી પાસે ઘણું ખરું સુરક્ષિત છે. જેના વાંચન, મનન, ચિંતનથી આજે પણ આત્માર્થી જીવો ત્રિકાળજ્ઞાનને, સમ્યગુજ્ઞાનીને વંદન, પૂજન, સત્કાર, સન્માન કરી ધન્ય બને છે. પોતાના આત્મોદ્ધારનો માર્ગ પ્રાપ્ત કરે છે. પરંપરાએ આગમ દીપના સહારે મોક્ષે જાય છે.
પ્રભુએ પ્રરૂપેલા અનેકાનેક વિષયોને, કર્મના મર્મને, આત્માના સ્વરૂપને, જીવાદિ નવ તત્ત્વોને, પુદ્ગલની શક્તિને, રૂપી-અરૂપી પદાર્થોને જાણ્યા, સમજ્યા, વિચાર્યા પછી જીવનમાં ઉતારવા માટેની કેટલીક વાતોને અહીં ઉંડાણથી વિચારીશું.
એક વાત નિશ્ચિત છે, કે – પ્રભુએ ગૌતમ ગણધરાદિને ત્રિપદીના માત્ર ૩
ધારયતિ ઈતિ ધર્મ |
૬૨