________________
* ધર્મ-હૃદયમંદિરમાં નિવાસ કરે છે કે પ્રવાસમાં ? જીવનમાં ધર્મ આવ-જા કરનાર હોય તો તેમાં શ્રદ્ધાનો અભાવ સમજવો. જે દિવસે ધર્મની પાછળ દેખાવ કે માનનું પોષણ કરવાની દ્રષ્ટિ વિકાસ પામશે ત્યારે એ ધર્મ નથી પણ બાહ્ય આડંબર છે. સાચો ધર્મ જીવનમાં સરળતા, પરિણામની શુદ્ધતા ને મન-વચન-કાયાની પવિત્રતા વધારે છે. * બાળકમાંથી બાળસ્વભાવ જ્યારે જુદો થાય ત્યારે તેના જીવનમાં કષાયો-પાપો પ્રવેશ કરે છે. જ્યારે સાધુના જીવનમાં સમભાવની વૃદ્ધિ જેમ જેમ થાય તેમ તેનું જીવન પવિત્ર આદર્શ થાય છે. માટે તે આત્માર્થી ! તારા જીવનમાં માત્ર આદર્શ ઉંચા નહિ પણ આચાર ઉંચા રાખ. * જીવ હિંસા કરે, ચોરી કરે, પરસ્ત્રી સેવનાદિ કરે એટલે પાપી થાય. તે પાપથી છૂટા થવા પ્રાયચ્છિત લે, પશ્ચાતાપ કરે એ ઉત્તમ છે. પણ તેથી વધુ આગળ વધી જે બીજાની નિંદા ટીકા કે ઈર્ષ્યા કરે તો તે પાપ થયું એમ જલ્દી સ્વીકારતા નથી. હકીકતમાં પાપ મન, વચન, કાયાથી જાણતા-અજાણતાં થાય છે તે વાત ભૂલતા નહિ. નાનામાં નાનું અયોગ્ય કાર્ય પાપ છે. * હે મુમુક્ષુ ! આ જગત રૂપ ને રૂપિયા પાછળ પાગલ થયું છે. પતંગિયો રૂપની પાછળ દોટ મૂકી અંતે તેમાં સ્વાહા થાય છે. જ્યારે રૂપિયા પુણ્યના ઉદયથી પ્રાપ્ત થાય ને શુભ નામકર્મ ઉદયમાં આવે તો તે યોગ્ય રીતે ભોગવાય. અર્થાત્ રૂપ, સૌંદર્ય એ પણ પુણ્યની ફળશ્રુતિ છે. જો પુણ્ય હશે તો બધીજ પ્રતિકુળતા સાનુકુળ થઈ જશે. માટે સૌંદર્યના કે લક્ષ્મીના પૂજારી ન બનો. * સૈનિક અને સાધુના ધર્મ (કાયક્ષેત્ર) કંઈક અંશે સમાન છે. નાગરિકની જેમ સૈનિકથી તથા સંસારીની જેમ સાધુથી ના જીવાય. બન્નેની જવાબદારી અલગ છે. માટે હે આત્માર્થી ! ઈચ્છાને કાબૂમાં રાખ અન્યથા દુર્ગતિ-નરકગતિના અતિથિ તારે બનવું પડશે. * હે મુક્તિના પ્રવાસી ! તું યાત્રીક છે, રખડુ નથી. બન્ને ચાલવાની ક્રિયા કરે છે પણ એક ઉદ્દેશ્યવાળી અને બીજો ઉદ્દેશ્ય વગરની. પૂર્ણતાના પંથનો જે પ્રવાસી હોય તે જીવનમાં સદ્દગુણની વૃદ્ધિ કરે. પ્રાપ્ત કરેલ મનુષ્ય જન્મ સફળ કરે. * ક્રિયા અનુસાર જીવ કર્મબંધ કરે છે. જો પોતાનું ધ્યેય સ્પષ્ટ વિવેકી હોય તો તેના કર્મબંધ હળવા હોય. મિથ્યાત્વિ આત્મા ક્રિયા કરે ને સમકિતી ક્રિયા કરે. તેમાં એજ ફરક છે. બધાજ જન્મે છે અને મારે છે. માત્ર જન્મતા આવડે તો મરણ સુધરે, મરતા આવડે તો જન્મ ઘટે, અજન્મા થવા માટે માત્ર તમારી દ્રષ્ટિ પ્રવૃત્તિ સુધારો. પુણ્યને વધારવા કરતાં પાપને ઘટાડો. * પાંચે ઈન્દ્રિયોના વિષયોમાં જે પરાધીન બની જીવે છે. તેને વિષયો સંસારમાં ભમાવે છે. વચનયોગથી બીજાનું ભલું પણ થાય ને પોતાનું અહિત પણ થાય. જે
૫૩