________________
જશે. આ રીતે ઘસાતા ઘસાતા પાંચમા આરાના અંતે સંવર્તક મહાસંવર્તક પવનના કારણે પ્રલય થશે. ૩૦ બોલ (વિચારો-પ્રકારો) થી પાંચમા આરાના અંતિમ સમયનો પરિચય જાણવા મળશે. છઠ્ઠો આરો તો તેથી વધુ દુઃખમય રીતે ૨૧૦૦૦ વર્ષ સુધીનો જીવોને અનુભવવો પડશે. આ રીતે અવસર્પિણી કાળ જે ૧૦ કોડાકોડી સાગરોપમનો હોય છે તે પૂર્ણ થશે. પાંચમા આરાનો અંતિમ ચતુર્વિધ સંઘ ઃ * આચાર્ય - શ્રી દુપસહસૂરિ (૨૦) * સાધ્વી - શ્રી ફલ્યુશ્રીજી * શ્રાવક - શ્રી નાગિલ
* શ્રાવિકા - શ્રી સત્યશ્રી * રાજા - શ્રી વિમલવાહન કે આગમશાસ્ત્ર - શ્રી દશવૈકાલિક * પ્રધાન - શ્રી સુમુખ
* શરીર - બે હાથ પ્રમાણ. છઠ્ઠા આરાનો ટૂંક પરિચય : * નામ - દુષમદુષમ આરો. (જૈન ધર્મના અભાવવાળો કાળ) * સમય - ૨૧000 વર્ષ સુધી ચાલશે. અગ્નિ જેવો વરસાદ થતો રહેશે. * શરીર - એક હાથ પ્રમાણ. કાળો વર્ણ, બેડોળ શરીર. * પાસળી - આઠ. * છેવટું - સંઘયણ . * હંડક - સંસ્થાન + આહાર - અનિયત, અભક્ષ્ય, મસ્યાદિકનો. * ચંદ્ર-સૂર્ય - અતિ ઠંડો - અતિ ઉષ્ણ થશે. * આયુષ્ય - ૨૦ વર્ષ. * ગંગા-સિંધુ નદીની ગુફામાં વસવાટ.
ટૂંકમાં કહીએ તો પરમકૃપાળુ પ્રભુએ ૧૬ પહોર દરમિયાન માત્ર પાંચમા આરાનીસ્વપ્નના ફળાદેશની કે છઠ્ઠા આરા સંબંધિ દેશના આપી હતી એવું નથી પણ ૫૫ અધ્યયન પુણ્ય વિપાકના અને ૫૫ અધ્યયન પાપ વિપાકના પણ પ્રરૂપ્યા હતા. જે “ઉત્તરાધ્યયન” આગમ સૂત્રમાં ૩૬ અધ્યયનની અંદર ગણધરોએ ગુંથ્યા છે. તેમાંનો કેટલોક મનનીય સાર આ રીતનો હતો. પ્રભુનો અંતિમ ઉપદેશ : * સાધક ! તને સાધનામાંથી સિદ્ધ થવું હોય, ભક્તમાંથી ભગવાન બનવું હોય, આરાધકમાંથી આરાધ્ય બનવું હોય, પૂજકમાંથી પૂજ્ય કે આત્મામાંથી પરમાત્મા બનવું હોય તો હૃદયમંદિરમાં એક વાક્ય સુવર્ણાક્ષરે તું લખી રાખ કે, “હે આત્મા, સર્વપ્રથમ તું વિનીત બન.” * જગતમાં જીવ - સંસારીને મુક્તિના એમ બે પ્રકારે છે. તેમજ સંસારીમાં સાધુ પણ ગણાય છે. સંસારી કદાચ તત્ત્વજ્ઞાન મેળવે, જાણે પણ તે જગતને શિખામણ આપવા. જ્યારે સંયમી તત્ત્વજ્ઞાનને મેળવે છે. પોતે તરે છે જ્યાં છે ત્યાંથી આગળ વધવા, આત્મસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવા પ્રયત્ન કરે છે. ટૂંકમાં “આચારો પ્રથમો ધર્મ:' આદરણીય છે. જ્યારે “પરોપદેશાય પાંડીત્ય” અર્થ વગરનું છે.
૫૨