________________
જે જીવન એટલે
જાતરા એકવાર મુંબઇમાં મરીન લાઈન્સ પાસેથી પસાર થતા સોનાપુરની સ્મશાનભૂમિની બાજુમાં એક મેટરનિટી હોમનું ઉદ્ઘાટન થતું જોયેલું. જન્મ અને મૃત્યુ વચ્ચે આટલું ઓછું છેટું છે તે ત્યારે મિત્રને મેં જણાવેલું. પછી તો એક વર્તમાન પત્રમાં જન્મનોંધ અને મૃત્યુ નોંધની કોલમ પણ મેં તેને બાજુ બાજુમાં બતાવેલી. એક વાર એક ભાઈ કહેતા હતા કે “ગઇકાલે પોસ્ટમેન બે ટેલિગ્રામ આપી ગયો. એ અમારા બનેવીનો હતો. તેમાં અમારી બેનને દીકરો અવતર્યાના સમાચાર હતા અને બીજો અમારા ભાઇનો હતો, તેમાં ટ્રક અકસ્માતમાં તેમનો દીકરો ગુજરી ગયાના સમાચાર હતા.” અને એક વાર એક સજ્જન કહેતા હતા કે “ગઇકાલે અમારા સંબંધીને ત્યાં બેબીને રમાડવા ગયા હતા. વળતા એક સબંધીના ઘેર તેમના પિતાજીના મૃત્યુની સાદડી હતી, ત્યાં પણ જઈ આવ્યા. બે કામ એક સાથે પતી ગયા.” નાનો હતો ત્યારે બહુરૂપીના વેશ ઘણા જોયેલા, તેથી જન્મોત્સવમાંથી તુરંત કોઇની મૃત્યુની સાદડીમાં જવા માટે મુખમંડલ પર રેખાઓમાં કેટલા પરિવર્તન કરવા પડે, તે સવાલ મને ન ઊઠ્યો.
પછી તો એક કવિની પંક્તિ પણ ગોખાઈ ગઈ હતી. “અંતે તો કેટલું થાકી જવું પડ્યું બેફામ, નહિ તો જિંદગીનો રસ્તો હતો ઘરની કબર સુધી !'
ફક્ત મૃત્યુ જ જેનાં જીવનનો આખરી મુકામ છે, તેવા લોકોની સવારથી સાંજ સુધીની નિરર્થક ધમાચકડી માટે આ પંક્તિમાં કવિએ થોડી કરૂણા વેરી છે.
હદયકંપ { ૮૫
