________________
પરસ્પરને પરાસ્ત કરવા યત્ન કરતા. આજે મૂડીવાદ, લોકશાહીવાદ, ફાસિસ્ટવાદ, સમાજવાદ, ત્રાસવાદ આદિ અનેક વાદોનું જોર છે. સર્વ સંપ્રદાયોની સામે ભૌતિકવાદ અને વિજ્ઞાનવાદ જંગે ચડ્યો છે. વેદાંતના ઇશ્વરકત્વવાદને ડાર્વિનના ઉત્ક્રાંતિવાદે ઊડાવ્યો. તે ઉત્ક્રાંતિવાદ પણ નવા વૈજ્ઞાનિકોએ અમાન્ય ઠેરવ્યો.
પહેલા તબેલાઓમાં ઘોડા અને ગમાણમાં ગાય-ભેંસની સંખ્યા પરથી માનવીની સમૃદ્ધિનું માપ નીકળતું. આજે માનવીના ગેરેજમાં રહેલી મોટરોની સંખ્યા પરથી તેની સમૃદ્ધિ અંકાય છે. પહેલા તેની તિજોરીમાં કેટલું ઝવેરાત છે તે જોવાતું. આજે તેના સેફ ડિપોઝીટ વોલ્ટમાં કેટલા ઇક્વિટી કે ડિબેન્ચર છે તે જોવાય છે. સમાજના રિવાજો અને સિદ્ધાંતોએ પણ જબ્બર વળાંક લીધો છે. જ્યાં પુનર્વિવાહ કે વિધવાવિવાહ અક્ષમ અપરાધ ગણાતા, ત્યાં આજે લવમેરેજ, રિમેરેજ કે ડાઇવોર્સ સમાજને માન્ય છે. ક્યાંક કોઈ જ્ઞાતિઓમાં પૂર્વે કન્યા અવતરે તો દૂધ પીતી કરવાનો રિવાજ પ્રચલિત હતો, પણ તેની સામે ઘણા સુધારકોને બળવો કરેલો. આજે એબોર્શન કરાવનારને ઇનામ અપાય છે. પૂર્વે જ્ઞાન, પીઢતા, પ્રામાણિકતા, સજનતા, આદિ ગુણોના આધારે માનવીનો સમાજમાં મોભો નકકી થતો. આજે માનવીની પાસબુકના આંકડા પરથી તેની પ્રતિષ્ઠા અંકાય છે. પૈસા એ જ પ્રતિષ્ઠા આંકવાની પારાશીશી બન્યા છે. ડીપફ્રીઝ કે D.V.D. વિના માનવી ઊણપ અનુભવે છે. વસુ વિનાનો નર પશુ ગણાય છે. શ્રીમંતાઇની સાથે સમારંભમાં પ્રમુખ બનવાની, ટ્રસ્ટનાં વહીવટદાર બનાવાની, ચૂંટણીમાં ઉમેદવાર બનવાની અને આગેવાન બનવાની પાત્રતા આજે આવી જાય છે.
આમ નીતિના સિદ્ધાંતો ફરે છે, સમાજના મૂલ્યો પલટાય છે, જ્ઞાતિના રિવાજો ફેરવાય છે, મનની પસંદગીઓ બદલાય છે, પહેરવેશની ફેશન બદલાય છે, કારણ કે તે બધાને પાણ ધ્વસનો શાપ લાગુ પડેલો
છે.
હથકંપ છે ૮૧