________________
એ ત્રણ અવસ્થાનું ચિંતન શાસ્ત્રોમાં દર્શાવ્યું છે. તેમ વૈરાગ્યની દઢતા માટે પોતાની ત્રણ અવસ્થાનું ચિંતન પણ ખૂબ ઉપયોગી જણાય છે. શૈશવની ક્રીડાઓ, યૌવનની મહેચ્છાઓ અને ભાવિ વૃદ્ધત્વની પરાધીનદશાને નિત્ય પ્રત્યેક વ્યક્તિએ નજર સમક્ષ લાવવી જોઈએ. તો કાળના પ્રવાહમાં જીવનની અમૂલ્ય શક્તિઓનો અને કિંમતી પળોનો કેવો મબલખ ફાલ ઘસડાઈ રહ્યો છે, તેનો ખ્યાલ આવે. મુવીનાં મનોહર દશ્ય જેવું શૈશવ કે વીજળીના ઝબૂકા જેવું યૌવન પસાર કરીને જીવનનું નાવડું લાચાર વાર્ધક્યના ઉજજડ આંગણામાં આવેલું કલ્પનાની દષ્ટિથી જે રોજ નિહાળે, તેનું યૌવન માત્ર ભૌતિક સુખોની અંજામણોમાં ધરબાઈ ન જાય, તેનું યૌવન અનાચાશે, અત્યાચારો અને ભ્રષ્ટાચારના કાદવ છાંટાણાઓથી ખરડાઈ ન જાય. નાની રાતમાં વેશ ઘણા ભજવવાના હોય ત્યાં ઈન્ટરવલ ઝાઝા ન હોય. યૌવનકાળની ચપળતા વર્તાવ્યા પછી યૌવનને આંખ ઉગે છે, પાંખ તો હતી જ, પણ દષ્ટિના અભાવે પછડાટો અને અકસ્માતો સર્જતા હતા. હવે એક દિશા સાંપડે છે, રાહ સૂઝે છે. પ્રકાશ પથરાય છે.”
અને જે કાંઈ વસ્તુ કે વ્યક્તિ રાગ કે દ્વેષના નિમિત્તો લઈને ઉપસ્થિત થાય, તેનાથી બચવા તેની ભૂત, વર્તમાન અને ભવિષ્ય અવસ્થાને વિચારતા મન સ્વસ્થ રહે છે. રાગની આગમાં ભડથું કરનારી મનોહર વસ્તુની ભાવિ બેહાલ દશા નજરમાં લાવે તેને વસ્તુની આકર્ષકતા શું કરી શકવાની ?
અને, આ અવસ્થા ચિંતનની દષ્ટિ જે ખીલવે છે, તેને મમત્વના કેટલાય બંધનોમાંથી મુક્તિ મળે છે.
રોજ સવારમાં દોડધામ કરીને તાજા સમાચારોનાં પોટલા જેવા જે વર્તમાનપત્રોને ફેરિયો ઘરમાં ફેંકી જાય છે, તેને જાગૃત આત્મા આવતીકાલની પસ્તી તરીકે જુએ છે કે જેના ટુકડાઓમાં કંદોઈ ગ્રાહકોને ગાંઠીયા અને પાપડી બાંધી આપવાનો છે.
ધમધમતા મોટા શહેરમાં તેને તો દટાયેલું નગર જ દેખાય છે કે જેના પુરાતન અવશેષોનાં પરીક્ષણથી કરેલાં અનુમાનો પરથી પુરાતત્વવેત્તાઓ થોકબંધ અધકચરી ઐતિહાસિક વિગતોના બુલેટિન પ્રકાશિત કરવાના છે. સોહામણા સ્ટીલ સેટમાં તેને તો નર્યો ભંગાર દેખાય છે. મનોહર
હૃધ્યકંપ છે ૭૦