________________
દુઃખદ ઘટના બને તો નકારાત્મક વલણ ધરાવતું મન તરત તેની અસરને તીવ્રતાથી ઝીલી લે છે. ૨૫ કરોડની ઈચ્છા પૂરી નહીં થયાની ગ્લાનિ મળેલા ૫ કરોડનાં સુખને માણવા નથી દેતી. ભાણામાં પીરસાયેલી દસ સારી વાનગીઓના આનંદને બગાડી નાંખવાની તાકાત નહીં પીરસાયેલી અથવા બરાબર નહીં બનેલી ચટણીમાં છે.
એક મોટા અમલદારે પોતાના લગ્નસંવત્સરની ઉજવણી નિમિત્તે એક પાર્ટીનું આયોજન કર્યું હતું. પાર્ટી આનંદપૂર્વક ચાલી રહી હતી તેમાં એકાએક તે અમલદારની પત્નીનો મૂડ-આઉટ થઈ ગયો. ચાલી રહેલા ગીત-સંગીતના જલસામાં પણ તેને હવે ચેન ન પડવા લાગ્યું. આખી પાર્ટીનો બધો તેનો આનંદ જાણે છિનવાઈ ગયો. કારણ એ બન્યું કે તેની નજર ડાઈનિંગ ટેબલ પર ગોઠવેલા ટેબલક્લોથ, ડીશ અને નેપકિનો પર પડી. બે નેપકિનનું ટેબલક્લોથના રંગ સાથે મેચિંગ નહોતું, તેથી તે અપસેટ થઈ ગઈ હતી. ભોજનખંડની શોભા અદ્ભુત હતી, ડાઈનિંગ ટેબલ કલાત્મક હતું. ટેબલક્લોથ સુંદર હતા, વાસણોનો સેટ ચકચકિત હતો. ભોજન મનભાવન હતું, સહુ ખુશમિજાજમાં હતાં. તે બધાની ઉપેક્ષા કરીને મેચિંગ તોડતા બે નેપકિન ઉપર તે મેડમનું મન પરોવાયું અને આખી પાર્ટીની તેમની મજા બગડી ગઈ. આ એક અમલદાર પત્નીના જીવનની ઘટના એ મોટાભાગના લોકોની રોજબરોજ ઘટના છે. એક ચિંતકના શબ્દોમાં કહીએ તો મન એક કેમેરો છે. તેમાં લેન્સનું ફોકસ જો “નથી”ની બાજુમાં હોય તો તે નરક અને “છે' ની બાજુમાં હોય તો સ્વર્ગ છે.
જન્મ-જરા-મરણના ચકરાવામાંથી સદા માટે મુક્ત થયેલા સિદ્ધ ભગવંતોનું સુખ અનંત અને શાશ્વત છે-આ વાત સહુ કોઈ શ્રદ્ધાથી જરૂર સ્વીકારી લે છે, પણ સામગ્રીજન્ય અને પ્રવૃત્તિજન્ય સુખથી ટેવાયેલા માનવીનાં મનમાં પ્રશ્ન સહજ ઊઠે છે કે મોક્ષમાં ખાવાનું નથી, પીવાનું નથી, બાગ અને બગીચા નથી, ઉજાણીઓ અને જલસા નથી, સિનેમા અને મનોરંજન નથી, ફ્લેટ અને બંગલા નથી તથા હરવા-ફરવાની કોઈ પ્રવૃત્તિ નથી છતાં ત્યાં સુખ કેવી રીતે હોઈ શકે ? ઉકરડાના ડુક્કરને
હદયકંપ ૬ ૩૭