________________
કેમ, તેમાં શું વાંધો છે ? તમારી પ૬ કરોડની ગાંસડી બાંધો તેની સાથે આ કાતર પણ ભેગી બાંધી દેજો ને !' - સંતનો પ્રયોગ સફળ થયો. જીવનના અંતિમ દિવસે તે શ્રીમંતને સમ્યજ્ઞાન થયું. અર્થ પાછળ જિંદગી વેડફી નાંખ્યા બદલ તેનું હૃદય રડી ઊડ્યું. તેની જિંદગીભરની દોડધામ નિરર્થક હતી તે તત્વ તેને છેલ્લી ઘડીઓમાં લાધ્યું. જીવન નિષ્ફળ ગયું પણ મરણ સફળ રહ્યું.
જીવનની સમી સાંજે પણ આ સમજણની ઉપલબ્ધિ થવી દુઃશક્ય છે. ધનનાં ભૂતનો વળગાડ કોને નથી લાગ્યો ? છેલ્લાં ડચકાં ચાલતા હોય ત્યારે પણ ઘણાનું ચિત્ત બે નંબરના ચોપડામાં રમતું હોય છે. મરણ પથારીએ પડેલા કેટલાક બેભાન અવસ્થામાં લવારા કરતા હોય છે તેમાં પણ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ, ઈન્સ્ટોલમેન્ટ અને ઈન્ટરેસ્ટનો જ બકવાસ કરતા હોય છે. મોતને અને માંદગીને બગાડી નાંખવાની બાબતમાં પૈસાની મોટી મોનોપોલી છે.
પૈસાની મોટી દુષ્ટતા એ છે કે તે કોઈ માણસને સજ્જન નથી બનવા દેતા, સજજન નથી રહેવા દેતા. પૈસા સ્વાર્થને પુષ્ટ કરે છે, હૃદયને નિષ્ફર કરે છે, વિલાસના મનોરથ પેદા કરે છે, દ્વેષ અને દુર્ભાવોથી હૃદયને ખરડે છે, અનીતિ અને માયા-પ્રપંચની બુદ્ધિ કરાવે છે, મનને મેલું કરે છે, તણાવ અને ડિપ્રેશન લાવે છે, દગા અને વિશ્વાસઘાત કરાવે છે, પુણ્ય-પાપ, પરલોક, પરલોક અને પરમાત્માને ભૂલાવે છે. મિત્રો ઘટાડે છે, દુશ્મનો વધારે છે. સદ્ભાવ અને શુભધ્યાન માટે પ્રતિબંધક બને છે.
દુનિયાના કોઈ પણ પાપવિલાસ પૈસા વગર થઈ શકતા નથી. શ્રીમંતોનાં જીવન મોટા ભાગે રંગરાગ અને વિષય વિલાસથી ખૂબ ખરડાયેલાં છે. જેની પાસે લખલૂટ સંપત્તિ નથી તેવા માણસો ઘણાં પાપોથી બચેલાં દેખાય છે. વિલાસની સામગ્રી પૈસા વિના આવતી નથી, મળતી નથી.
સર્વ વાતનો સાર એ જ છે-પૈસા ઉપરનો માનવીનો મોટો ભરોસો
હૃદયકંપ ૬ ૧૯
