________________
તો વળી, કોઈ સંસારને માળો કહે છે. ત્યાં પણ આવું છે. પક્ષીઓ જન્મે છે, સાથે ઉછરે છે, ભેગા રહે છે, સવાર થતાં ઊડી જાય છે, કોઈ સાંજ પડે પાછા ફરે છે, વળી રાત સાથે રહે છે, સવારે ઊડી જાય છે. પક્ષી ઘાસનાં તણખલાં શોધી લાવે છે અને માળો બનાવે છે, માનવી પૈસાના કૂકા લઈ આવે છે અને મકાન બાંધે છે. પક્ષી અનાજના કણીયા લાવીને એકબીજાને ખવડાવે છે, માનવી પાસે આ જ પદ્ધતિ છે. સંસારના માળામાં માનવી નામનું પક્ષી જન્મ્યા કરે અને ઊડ્યા કરે.
અનિત્ય સંયોગનો ખ્યાલ આપવા જ્ઞાનીઓ આ સંસારને મુસાફરખાનું પણ કહે છે. એક મુસાફર બીજા પ્રવાસીને મળે, એકાદ રાત્રિ સાથે રહે, સવાર પડતા સૌ સૌના રસ્તે. સંસારનો મેળાપ કદાચ એકાદ રાત્રિથી વધુ ટકે પણ આખરે તો એ મુસાફરખાનું જ. • यथाकाष्ठं च काष्ठं च समेयातां महोदधौ।
समेत्य च व्यपेयातां तद्वत् भूतसमागमः ।।
મહાસમુદ્રમાં તરતા તરતા એક લાકડાને બીજું એક તરતું લાકડું મળી જાય, ક્ષણભર બે ટકરાય, થોડીવાર કદાચ એક-બીજાને વળગી રહે. ફરી એક મોટું મોજું આવે, બન્ને છૂટાં પડે. એક ક્યાંય ફંગોળાય બીજું ક્યાંય ફેંકાય. ફરી એક-બીજાને મળે કે ન મળે. સમુદ્રના બે લાકડાના મેળાપ જેવો આ સંસારનાં જીવોનો સમાગમ છે. ટ્રેનના ડબ્બામાં અનેક મુસાફરો ભેગા મળે, વાતો કરે, ઓળખાણ કાઢે, પરિચય કરે, પાના રમે, સાથે નાસ્તો કરે અને કોઈ જગ્યા માટે ઝઘડે, કોઈની કોઈ સાથે મૈત્રી થઈ જાય, એકબીજાનાં સરનામાં પણ લઈ લે, જોતજોતામાં મુસાફરી પૂરી થાય. સહુસહુનાં સ્ટેશન આવી જાય, છૂટા પડતા કદાચ આંખો ભીની પણ થાય, પણ તે ભીની આંખોને સુકાવા માટે વધુ સમય નથી જોઈતો, કારણ માણસને વિયોગનો પણ અભ્યાસ છે. વિરહને જીરવતા તેને આવડે છે. કારણ કે જીવનમાં ડગલેને પગલે તેની સામે વ્યક્તિ કે વસ્તુના વિરહની
હયકંપ ૬ ૧૧૭
