________________
પડે. ઘીનો દીવો અને મંત્રના શ્રવણ કદાચ ન પણ મળે, તે બધું અનિશ્ચિત, પણ મૃત્યુ નિશ્ચિત છે. છતાં ક્યારે આવવાનું તે અનિશ્ચિત છે.
બાલ અતિમુક્ત સંસારથી વિરકત બનીને પરમ કલ્યાણના પંથે સંચરવાની માતા પાસે અનુમતિ માંગી, ત્યારે માતાએ કહ્યું “બેટા, તારા મુખ પરથી શૈશવની સુકુમારતા સહેજેય ઓસરી નથી. તું ભોગવિલાસની ભયંકરતા કે અધ્યાત્મના અમૃતરસને શું જાણે ?”
મા, હું જે જાણું, તે નવિ જાણું, નવિ જાણું તે જાણું.” આ અટપટા કોયડા જેવી નાનકડાં બાલુડાની રહસ્યમય વાત માતાનાં ભેજામાં ન ઊતરી, ત્યારે તે કોયડાનો ઉકેલ તે બાળકને જ પૂછ્યો અને જાણે બ્રહ્માંડના પરમ રહસ્યોને ઉકેલતો હોય તે અદાથી બાળકે કહ્યું “મા, મૃત્યુ આવવાનું છે તે હું જાણું છું, પણ ક્યારે આવવાનું છે તે નથી જાણતો, મરીને ક્યાં જવાનું છે તે હું જાણતો નથી, પણ પરલોકમાં ક્યાંક જવાનું છે તે જાણું છું.”
મૃત્યુ ક્યારેક તો આવવાનું જ છે. ક્યારે આવે તે નક્કી નથી. આટલું જાણ્યા પછી જીવનમાં જાણવાનું પણ શું બાકી રહે ? બધા જ ભૌતિક રમખાણો ત્યાં અટકે છે અને આધ્યાત્મિક આંદોલન ત્યાંથી પ્રારંભ પામે છે.
અને મૃત્યુ એ જ ખરો અતિથિ છે. કારણ તેના આગમનની કોઈ તિથિ નક્કી નથી. માટે જ જીવન એક સ્વપ્ન કહેવાય છે. સ્વપ્નની રમણીય સૃષ્ટિ પણ આંખ ખૂલ્યા બાદ પૂર્ણાહુતિ પામે છે, અને ચારેકોર પથરાયેલી મનોહર સૃષ્ટિ પણ આંખ બંધ થતા સમાપ્તિ પામે છે.
પણ જીવનની આ ક્ષણભંગુરતા જેણે પીછાણી નથી, તે મૃત્યુને જીવંત વ્યક્તિ માત્રના અનિવાર્ય અતિથિ તરીકે મનમાં સ્વીકારતો નથી. મૃત્યુ આવી ગયા પછી પણ તેનો મનોમન સ્વીકાર કરવો ઘણાને મુશ્કેલ હોય છે.
પ્રાણપ્યારા બંધુ કૃષ્ણના અવસાનથી બલભદ્રજી બેબાકળા બન્યા,
હદયકંપ ૬ ૯૯
