________________
તે બન્ને યુરોપિયનો સામે ગુનો દાખલ કરાયો. મક્કાના કાયદાનું જ્ઞાન ન હોવાનું તે બન્નેએ જણાવ્યું છતાં તેમનું અજ્ઞાન એ તેમનો, બચાવ ન બની શક્યું. તેમને સજા ફરમાવતી વખતે જજ સાહેબે કહેલું એક મજાનું વાક્ય 'Ignorance of law is not an excuse'. '
અજ્ઞાનને અંધકાર ગણાવામાં આવ્યો છે. અંધકારમાં માણસ મૂંઝાય, અટવાય, અથડાય, પટકાય અને દંડાય. કોઇ અંધને કૂવો ન દેખાય તેટલા માત્રથી કૂવો તેની દયા ન ખાય.
કોઇ નાદાન બાળક અજાણતા ઝેર પી જાય તો શું તે મરે નહીં ? ઝાડ પર લટકતા સાપને કોઇ વડવાઇ માનીને પકડે તો સાપ તેની સાથે કોમ્પ્રોમાઇસ કરતો નથી. બસનું પાટિયું વાંચી ન શકવાથી કોઇ નિરક્ષર માણસ સુરતની બસ સમજીને પૂનાની બસમાં ચડે તો તે પૂના જ પહોંચે. જ્ઞાન નથી તો દંડાવા તૈયાર રહેવું જ પડે અને માટે જ આ વિશ્વ ઉપર હંમેશા જ્ઞાન અને શાનીનો મહિમા રહ્યો છે.
રસ્તા પર હોય ત્યારે રસ્તા અંગેનું, બજારમાં હોય ત્યારે વેપાર અંગેનું, ઘરમાં હોય ત્યારે પરિવાર અંગેનું જ્ઞાન હોવું જોઇએ. રમતી વખતે રમત અંગેનું, જમતી વખતે આરોગ્ય અંગેનું, સૂતી વખતે આરામ અંગેનું જ્ઞાન જોઇએ. જે બાબતમાં અજાણ રહીને પ્રવૃત્તિ કરવા ગયા ત્યાં દંડાવાની તૈયારી રાખવી પડે.
અક્ષરજ્ઞાન ન હોય તો માણસ વાંચી ન શકે, લખી ન શકે. અંકશાન ન હોય તો માણસ ગણી ન શકે, ગુણી ન શકે, કે માપી ન શકે. ભાષાજ્ઞાન ન હોય તો માણસ બધાની સાથે હોવા છતાં જાણે બધાથી વિખૂટો પડી જાય. ન બોલી શકે, ન બોલાવી શકે, ન સમજી કે ન સમજાવી શકે.
જીવનવ્યવહારમાં આ રીતે વ્યાવહારિક જ્ઞાન પણ જરૂરી બને છે તે નિર્વિવાદ બાબત છે. પણ તે જ્ઞાન કેવું હોવું જોઇએ ?
અંદર અને બહારનાં અંધકારમાંથી પરમતજ તરફ લઇ જાય તેવું.
ને શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
