________________
થયેલી જણાતી હતી. અહં પોષી શકાય તેવા અઢળક વૈભવથી પરિવરેલા ગૌતમ પ્રભુ અહંકારશૂન્ય છે. માનકષાયને આવી ચમચમતી તમાચ ભાગ્યે જ પડતી હશે. અહં અને મમના કોચલામાં કેદ થયેલા ઈન્દ્રભૂતિ, ગૌતમસ્વામી તરીકે રૂના પૂમડા જેવા લઘુ બનીને અધ્યાત્મના ઉચ્ચ ગગનમાં ઉશ્યન કરવા લાગ્યા. જ્ઞાનસારનો શ્લોક હોઠે રમી રહ્યો છેઃ
___ अहं ममेति मन्त्रोऽयं मोहस्य जगदान्ध्यकृत् ।
अयमेव हि नज्पूर्वः प्रतिमन्त्रोऽपि मोहजित् ॥४।१ અહં અને મમના મન્નપ્રયોગ દ્વારા મોહરાજાએ જગતના જીવોને અંધ બનાવ્યા છે. સામાન્યથી મેલી વિદ્યાનો પ્રયોગ કરનાર વ્યક્તિ મંત્ર પોતે ભણે અને તેની અસર બીજા પર થાય. મોહરાજાએ તો માત્ર ભણવાની તસ્દી પણ પોતાના માથે ન રાખી. તેણે જીવોને જ આ મન્ન પઢાવી દીધો. ઈન્દ્રભૂતિ બાહ્મણ પણ જોરશોરથી આ મંત્ર રટી રહ્યા હતા. હું પંડિત શિરોમણિ! મારું જ્ઞાન! મારી પ્રતિષ્ઠા! મારી કીર્તિ! મારો શિષ્યગણ!! અને આ મત્રના સતત જાપથી અંધાપો તેમનેય લાગુ પડ્યો.
અંધ વ્યક્તિ મૂંઝાય અને અકળાય. પોતાની આત્મવિષયક શંકા નહોતી પ્રગટ કરી શકાતી કે નહોતું તેનું કોઈ સમાધાન મળતું. ખૂબ મૂંઝારો હતો, પણ તે ભોગવ્યા વિના છૂટકો નહોતો. અંધત્વની એ લાચારી હતી.
અંધનું બીજું દુઃખ એ કે એ ભૂલો પડે. ઈન્દ્રભૂતિ મિથ્યાજ્ઞાનની ઘોર અટવીમાં ભૂલા ભમતા હતા, પથભ્રષ્ટબનેલા હતા.
અંધની ત્રીજી પીડા- તેને સતત જોખમ હોય.ક્યારેક આગને પણ અડી જવાય અને ક્યારેક મોરથૂથું પણ મોઢામાં નંખાઈ જાય. અહંકારીને પોતાના હિતાહિત દેખાય નહિ. તે સતત પોતાના આત્માનું અહિત
ગૌતમ ગૌષ્ઠિ ૨૩
જ
