________________
દૂરથી સમવસરણનું દિવ્ય ઐશ્વર્ય અને પ્રભુનું અનુપમ રૂપ નિહાળી સ્તબ્ધ બન્યા. તે નિહાળવામાત્રથી એક આંચકો અનુભવ્યો; જેનાથી અહંકારની ઈમારત ધ્રૂજી ઊઠી.
પ્રભુની અમૃતવાણી દ્વારા સંશયમુક્ત બનીને પ્રભુના ચરણોમાં સર્વસ્વનું સમર્પણ કર્યું, તે સ્થિતિ એટલે I am nothing. પ્રભુની ચરણોપાસના દ્વારા પ્રભુના નિર્વાણ દિને ગૌતમસ્વામીએ કેવલ્ય સંપાદિત કર્યું. I am nothingની ભાવના વૈભાવિક '1'નું વિસર્જન કરતી જાય છે. somethingના પેટાળમાં જે કાંઈ રહેલું હતું તેણે જ વિભાવિકI નો ઉછેર કર્યો હતો. આ વૈભાવિક સ્વયં ખરી પડે છે ત્યારે માત્ર રહી જાય છે જે સ્વાભાવિક હું છે. આ જ આત્માની પૂર્ણ અવસ્થા છે. ગૌતમસ્વામીની આ પૂર્ણાવસ્થા જોઈને આપણા મુખમાંથી સહજ ઉદ્ગારો સરી પડે – He is everything. I am somethingના ભારે ખડક પરથી I am nothingની તળેટી ઉપર ઊતરો, પછી જ everythingનાંગિરિશંગે પહોંચી શકાય છે.
પ્રભુને પરાજિત કરવાની નેમ લઈને નીકળેલા ઈન્દ્રભૂતિ સમવસરણમાં પ્રવેશ્યા, ત્યારે પ્રભુએ મીઠો આવકાર આપ્યો. નામ દઈને બોલાવ્યા અને મનોગત સંશય પણ કહી આપ્યો. તે ક્ષણે ઈન્દ્રભૂતિના અહંકારનો આફરો ઊતર્યો અને તે ઉપશમ'માં આવ્યા. પ્રભુએ વેદપંક્તિનો સંવાદ સાધી આપી તેમની આત્મવિષયક શંકાનું નિરાકરણ કર્યું, ત્યારે ઈન્દ્રભૂતિમાં “વિવેક ગુણનું પ્રાગટ્ય થયું. વિવેકનું ફળ છે - સંવર. સકલ સંસારનો ત્યાગ કરી તેમણે પ્રભુચરણે સંયમધર્મનો સ્વીકાર કરી “સંવર' ધારણ કર્યો. ઉપશમ, વિવેક અને સંવરની ત્રણ આધ્યાત્મિક કક્ષાઓ ઈન્દ્રભૂતિએ ક્ષણોમાં સંપાદિત કરી દીધી.
૮૮ ગૌતમ ગોષ્ઠિ
–
