________________
શ્રીપાળ રાજને રાસ અર્થ આ પ્રમાણે પ્રજા પાળ રાજાએ કુલણજીનું કૃત્ય કરી લઈ જ્યારે મયણાસુંદરીની તરફ નિગાહ-નજર કરી, ત્યારે તેણીને તો માથું ધૂણાવતી જોઈ, એથી તેણે પ્રત્યે પુછયું કે-“હે પુત્રી તારા માથા ધૂણ વાથી (તારા ચહેરા ઉપરના દેખાવ ઊપરથી) પ્રતીત થાય છે કે તેને આ આ મારૂં કરેલું કામ પસંદ પડયું નથી, તે હું પુછું છું કે આ વાત તારા મનને શા કારણને લીધે ન ગમી ! શું આ આખી સભા કરતાં તારામાં સે ગુણ ચતુરાઈ છે? જે એવી ચતુરાઈ દેખાય છે, તે ઉત્સાહ સહિત કરી બતાવે. ” આ પ્રમાણે પિતાનું બેસવું સાંભળી આ૫નાજ ૯ કમ–પ્રારબ્ધને લીધે સુખી થવું માનવાવાળી મયણાસુંદરી બોલી કે “મહારાજ ! સંસારની અંદર ઘણાં ખરાં માણસોના મન ૧૦ નઠારા વિષય અને , કયષાથી ૧૧ લટ્ટ થઈ ગયેલાં હોય છે, તે તે વિષયમાં કંઈ કહી બતાવવું એ વાજબી નથી, છતાં પણ આપ જ્યારે સો ગણી ચતુરાઈ તારામાં છે, એમ અહંકાર ભરપૂર વચન ફરમાવે છે ત્યારે કંઈ કહેવાની ફરજ પડે છે માટે તે સંબંધમાં થતી બેઅદબી માફ કરશો. નીતિશાસ્ત્રવેત્તાઓ કહે છે કે-જે જગોએ રાજા ૧૨ સવિચાર અને શાસ્ત્ર સંબંધીના ઉપ
ગથી તદન રહિત હોય, તથા સભાજને જે જે રાજાએ કહ્યું તે તે માટે હાજી હા “ આ૫ જે ફરમાવો તેજ સત્ય છે” એમ કહેનારા હોય તેવા રાજા અને સભાજનને સરખો સંગ મળ્યું હોય તે જગે એ ન્યાયની વાત બોલાવી ૧ વાજબી નથી, તે પણ એટલાજ માટે માથું ધૂણાવી નાપસંદગી જાહેર કરું છું કે(ઢાળ ત્રીજી-રાગ કેદારો-કપૂર હોએ અતિ ઊજળુંરે-એ દેશી)
મનમંદિર દીપક જિરે, દીપે જાસ વિવેક, તાસ ન કહિય પરાભવેરે, અંગ અજ્ઞાન અનેકપિતાજી મ કરે જૂઠ ગુમાન, એ ઇધિ અથિર નીધાન,
પિતાજી મ કરેઠ ગુમાન, જેવો જલધિ ઉધાન, પિતાજી મ કરે જૂડે ગુમાન. ૧ સુખ દુઃખ સહુએ અનુભવે રે, કેવલ કર્મ પસાય, અધિકું ન ઓછું તેહમારે, કીધું કોણે ન જાય.
પિતાજી મ કરે જૂઠ ગુમાન ૮ ખાતરી-ખાત્રી, ૯ દૈવ-ભાગ્ય-નસીબ. ૧૦ ખરાબ. ૧૧ લીન-લુબ્ધ. ૧૨ અગ્યાયયુના કે ધર્મ નીતિવગેરેના સારા જ્ઞાન વગરને રાજ હેય.