________________
ખડ ચેાથે
२२८ બળ પરખીએ રણમેદાન, ખડગની પૃથવી ને
વિદ્યાનું દાન. રાજા નહિં મલે. ૧૬ ચોથે ખંડે ત્રીજી ઢાલ, પુરણુ હુઈ એ રાગ બંગાલ; રા. સિદ્ધચક્ર ગુણ ગાવે જેહ, વિનય સુજસ સુખ પાવે
તેહ. રાજા નહિ મલે. ૧૭ અર્થ -આ પ્રમાણે બોલી દૂત ચૂપ રહ્યો કે અજિતસેન શરીરમાં ભરાચેલા ભૂતની પેઠે ક્રોધસહિત બે -જે ખરી રીતે દૂતપણાનો પ્રેમ છે, તે હું કહું છું તે જ મુજબ તારા રાજાને જઈ આમ કહેજે કે બીજા રાજાઓ આવીને તને નમ્યા છે, પણ આ ચંપાનગરીને અજિતસેન સરખે અજિત સન્યવંત અજિતસેન રાજા કદિ મળવા કે નમવા નહીં આવશે ! હે દૂત ! જે તે પહેલાં મીઠાં, વચમાં તીખાં ખાટાં, અને અંતમાં ખારાં-કડવાં વચન જન જમવાની રીત પ્રમાણે છેલ્યા તે વચનો અને ભજન બેઉ સરખી હજત ભર્યા છે અને એવાં વચન બોલવા માટે તારામાં નિપુણતા છે તેથી તારું નામ ચતુર્મુખ છે એ વ્યાજબી છે. તે જે વચને કહ્યાં તેના ઉત્તરમાં સાંભળી લે–તું કહે છે કે શ્રીપાળ તમારે છે; પરંતુ તે અમારે છેજ નહીં અને કદિ શ્રીપાળ અમારે છે; પણ અમારા બને વચ્ચે શત્રુભાવજ રહેલે હોવાથી પરસ્પર શત્રુભાવે વતિએ છીએ એને લીધે શ્રીપાળ અમારે દુશ્મન છે પણ સો નથી, અને હું પણ તેને કટ્ટો દુશ્મન છું, પણ કાકે નથી ! એને બાળક જાણીને જ્યારે જીવતે જવા દીધે ત્યારે અમે નિર્બળ થયા અને એ શ્રીપાળ બળવાન થયે ! તેમજ હું મારા જીવિતવ્ય ઉપર રૂષ્ટમાન થયે નથી; પણ તારા રાજાના જીવન પર યમરાજા રષ્ટમાન થયે છે; કારણ કે તેણે સૂતેલા સિંહને જગાડી છંછેડ્યો છે; માટે ચેતીને ચાલે તે બે દહાડા છવાશે. મારો કોપ થશે તો એની કશી મર્યાદા રહેશે નહીં. વળી તેનું બળશાળી સિન્ય સાગર સમાન છે તેમાં મારૂં સિન્ય સાથવા સરખું નિર્બળ છે એમ જે તેં કહ્યું, પણ તેવા સિન્યવાળા બીજા રાજાઓ જાણવા, મને તે તે સમુદ્ર સરખા લશ્કરને શોષી લેનાર વડવાનળ જે જાણજે. હું તે સાગરસમ સેનાને એકજ ઝપાટે શેષી લેવામાં જરા પણ ઓછાશ રાખીશ નહીં, માટે તું વહેલે જઈને તારા રાજાને કહેજે. હું તારા પગલાં ચાંપતેજ વેગ સહિત લડાઇ લેવા આવું છે. બળની પરીક્ષા લડાઈના મેદાનમાં કરવી એગ્ય છે. આ વચનમાં વાદ કરે તે નકામેજ છે, જેની તરવાર તેજ અને વિજયી હોય તેની આ પૃથ્વી છે, પણ બાયલાની નથી અને જેની વિદ્યા સતેજ છે તેની જ