________________
ખંડ ત્રીજો
૧૭૩ રહિત થયું જ નથી એટલે કે આની અંદર ગર્ભ રહી ગયા હોવાથી સગર્ભ છે માટે, તથા આ વીણને દંડ (વચ્ચેનું લાકડું) વનમાં લાહા-દવ લાગવાથી જે લાકડું દાઝી ગયેલું તે લાકડાને બનાવેલું છે, જેના લીધે એ ગળેથી પકડાઈ જતાં બરોબર શુદ્ધ અવાજ કાઢી શકે તેમ નથી.” ઇત્યાદિ દેષ બતાવી પછી વીણાને બરાબર મેળવી વામનજી આલાપ કરવા લાગ્યા અને સમયને અનુસરતો રાગ ગાઈ તેણે એવી તો ગ્રામમૂછનાદ્વારા છાયા છાઈ દીધી કે જેથી સાંભળનારાઓ મૂછવંત બની ગયા, અને કશું પણ ન બોલતાં ન ચાલતાં લાકડા જેવા થઈ રહ્યા. એટલે વામનજીએ તે શૂન્યચેતનાવાળાં લોકોના મુકુટ-શિર પેચ-પાધડી અને વીંટી વગેરે રત્નજડિત દાગીના તથા વસ્ત્રો એકઠાં કરી લઈ એક મોટો ઢગલો બનાવી મૂકો. જ્યારે લોકે મૂછમાંથી જાગી ચેતનામાં આવ્યા ત્યારે દાગીના વસ્ત્રો ગુમાવી બેઠેલ તથા બેભાન થઈ ગયેલ જોઈ તેઓ નવાઈ ભર્યા બનાવથી બહુજ આશ્ચર્ય પામ્યા. આમ થવાથી કુંવરી પોતાની પ્રતિજ્ઞા પણ થવાને લીધે પ્રસન્ન મનવાળી થઈ અને સ્વર્ગ, મૃત્યુ, પાતાળ; એ ત્રણે ભુવનની અંદર સારરૂપ કુંવર શ્રીપાળના ગળામાં વરમાળા પહેરાવી પિતાના જન્મને ધન્ય માનવા લાગી. જો કે કુંવરી તે મનમાન્યાને વરી; તો પણ વામન વરને વરવાથી કુંવરીના પિતા તથા અન્ય રાજાઓ વગેરે મનમાં દુ:ખ ધરવા લાગ્યા, એ જોઈ શ્રી પાળકુંવરે પોતાનું જે મૂળનું રૂપ હતું તે પ્રકટ કર્યું, એટલે તો જોઈએ તેવી જોડી મળેલી જોઈ, જાણે શરદપુનમની રાત્રી ને શરદચંદ્રની તથા શિવજી ને પાર્વતીજીની, અને શ્રી કૃષ્ણ (વિષણુ) ને લક્ષમીજીની જોડી જેવી જોડી મળી હોયની ? તેવી જણાવા લાગી. એથી સર્વના મન હલ્લાસવંત થયાં. રાજાએ પણ પ્રસન્નતાપૂર્વક પોતાની પુત્રી શ્રીપાળકુંવરને ભલા ઠાઠ સાથે પરણવી, તથા હાથી ઘોડા ધન અને સેનું વગેરે અર્પણ કરી કુંવર શ્રીપાળને રહેવા આપેલી હવેલી પૂર્ણ ભરી દીધી. વિશાળ ભુજ અને વિશાળ પુણ્યવંત શ્રીપાળકુંવર ત્યાં રહીને ગુણસુંદરીની સંગાથે ઉત્તમ સુખસહિત આનંદકીડા વિલસવા લાગે. (યશોવિજયજી કહે છે કે-ત્રીજા ખંડની અંદર આ રસીલી પાંચમી ઢાળ જે પૂર્વના કર્તા વિનયવિજયનું “ત્રટ ત્રટ તૂટે તાંત ગમા જાયે ખસી” એ દુષ્ટ શબ્દ પડવાથી મરણ થવાને લીધે અધૂરી રહી હતી તે જેવી જોઈએ તેવી સારી રીતે સજજનેને પસંદ પડવા યંગ્ય પૂર્ણ કરી. આ ઢાળના સંબંધ ઉપરથી એટલેજ બોધ લેવાને છે કે–શ્રી સિદ્ધચક્રજીના ગુણાનુવાદ ગાતાં કેના ચિત્તની અંદર અમૃત સરખે હર્ષને વરસાદ ન વરસે ? મતલબ કે સર્વના મનમાં વરસે જ! અને તે પ્રાણીઓ વિશેષ વિનય તથા યશ પ્રાપ્ત કરે; માટેજ કહું