________________
ખંડ ત્રીજે
૧૨૫ અદેખાં માણસ કોઈનું ભલું થયું જોઈ રાજી થતાં જ નથી ! સાચી વાત તે એજ સમજવાની છે કે) જેને ૧ કિરતારે પ્રારબ્વેજ મેાટા કર્યાં, તેની સાથે રીસ કરવી તે શું કામની ? તેવાની સાથે રીસ કરવાથી જેમ ડુંગરને જોઇ હાથીને અદેખાઈ આવતાં તેણે પેાતાના દતૂશળા વડે ખાદીને ફેંકી દેવાના ઉદ્યમ આ તા તેથી ડુંગર ખાદાઇ ન્હાનેા થયા નહી—હતા તેને તેજ રહ્યો અને પેાતાનાં ઈંટૂશળ ઉલટાં તૂટયા એની પીડાને લીધે ચીસા પાડવા લાગ્યા, (તેમ મેટાને હલકા કરવા ઉદ્યમ આદરવાથી કશે! દહાડા વળતા નથી, પણ ઉલટા હાય વાય વહેારવાના વખત રજી રહે છે–મતલબ એજ કે જેને ભાગ્યદેવે માટા–સંપત્તિવંત કર્યો છે તેને જોઈ રીસ ન કરતાં આનતિ થવું જોઇએ છે; કેમકે અન્ય જીવા તરફ્ આપણે જે મૈત્રી ભાવનાથી વિષે તે બેશક તેથી આપણીજ ઉન્નતિ થાય છે. સત્તુ ભલું ચાહવાથી આખર તેના પ્રત્યાઘાત વડે આપણુંજ ભલું થાય છે એ સિદ્ધ વાર્તા છે !)
૪-૨
( ઢાળ પહેલી રાગ મલ્હાર– શીતળ તરૂવર છાંય કે–એ દેશી.) ઢેખી કામિની દાય, કે કામે વ્યાપિયારે કે કામે વ્યાપિયા, વળી ઘણા ધનલાભ,કે વાયેા પાપીયારે, કે વાળ્યેા પાપિયા લાગા દેય પિશાચ, કે પીડે અતિધણુ રે કે પીડે. ધવળશેઠનું ચિત્ત, કે વશ નહિ આપણુ રે. કે વશ. ઉદક ન ભાવે અન્ન, કે નાવે નિડીરે, કે નાવે નિદ્રડીરે. ઉલ્લસ વાલસ થાય કે જક નહી એક ઘડીરે. કે જક મુખ મૂકે નિસાસ, કે દિન દિન દૂબળારે. કે દિન દિન. રાત દિવસ નવિ જાય કે મન બહુ આમળારે કે મન.
૧
२
અર્થ :-ધવળશેઠે ઉપર પ્રમાણે દુષ્ટ વિચાર એના લીધે કર્યાં હતા કે કુંવરની અને સુંદરીએ તેના જોવામાં આવી હતી, જેથી તે દૂરાચારીના મનમાં દુષ્ટ કામદેવ વાસ કરી તેના ૨ અંગમાં વ્યાપી રહ્યો હતા, તેમ વળી કુંવરની પાસે
૧ આ કથન એજ સૂચવે છે –પાતાના ગજા હાનીજ હાથ લાગે છે. અરેાબરીયાથી બાથ ભીડતાં સ્થિતિ વિના આકરી ખાકરી ભીડે તેા તેની વિચારણાજ અ ંતે તેને પીડે છે.
ઉપરાંતની વાત કરવા જતાં એશક
વખતે ફાવી શકાય છે; પણ તેવી
૨ વ્યભિચારીના મનમાં સ્ત્રી, અને લોભીના મનમાં દામનોજ ઝંખના લાગી રહે છે અને એથી ભાખર પાયમાલીને વહેરે છે. એમ આ ક્ચન પ્રતીતિ આપે છે