Page Text
________________
ભ્રાન્તનશે બ્રાન્તિદાહિતત્ત્વ
રજુસ્તત્વદ્ વિશ્વમાત્મસ્વરૂપમ્ li૩૮૮ શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય : * યત્ર પ્રાજ્ય ત્પિતિ (વસ્તુ), ય-વિવે (તિ), તત્ તત્ (વસ્તુ)માä (જ્ઞાતે, દૃશ્યતે), ઘવ તમે વિમને (તિ); પ્રાન્તઃ નાણે બ્રાન્તિહિન્દુ , ત-વત્ વિશ્વ આત્મસ્વરૂપમ્ (વર્તત) રૂ૮૮ શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં ત્રણ સ્વતંત્ર વાક્યો આ પ્રમાણે છે :
(૧) તત્ તત્ (વસ્તુ)-માત્ર (ઝાયો, દ્રશ્યો) - તે તે વસ્તુ તે જ રૂપે હોવાનું સમજાય-જણાય-દેખાય છે. કઈ વસ્તુ? યત્ર પ્રાજ્ય સ્વિતં (વસ્તુ) . - .
જ્યાં કોઈ વસ્તુને બ્રાન્તિને લીધે કલ્પવામાં આવી હોવાથી, તેને તે કલ્પિતરૂપે માની લેવામાં આવી હોય તે (વસ્તુ); તે વસ્તુ તેના મૂળ તે જ રૂપમાં ક્યારે નિશ્ચિત થાય છે? -વિવે (નિ) | જે વિશે વિવેક થવાથી, એના વિશે સાચી સમજણ થતાં, મૂળ વસ્તુનું યથાર્થ જ્ઞાન થતાં. અહીં “સતિ-સપ્તમી’ વાક્યરચના છે. - આમ થતાં અંતે શો નિર્ણય થાય છે ? – તાત્ ન થવ વિમન (પ્તિ તિ) / - તેનાથી, એટલે કે મૂળ વસ્તુથી, ભિન્ન કશું જ હોતું નથી, એવો નિર્ણય થાય છે.
(૨) (દાખલા તરીકે) બ્રાન્ત: નાશ પ્રાન્તિ-વૃષ્ટ-સહિતત્ત્વ રજુ: (વસ્તુત: સ્તિ) | - ભ્રાન્તિનો નાશ થયા પછી, ભ્રાન્તિરૂપે જોવામાં આવેલો સાપ, તે, ખરેખર તો, દોરડાંરૂપે જ હોવાનું સમજાય છે.
(૩) આ દાખલા પરથી, સત્ય-સ્વરૂપનાં દર્શનની, આપણી ચર્ચામાં શું ફલિત થાય છે ? – એ જ કે તત્ (પ્રાન્તિવૃષ્ટ) વિશ્વ (વસ્તુત:) આત્મસ્વરૂપ (ાવ વર્તત) . તે જ રીતે, ભ્રાન્તિકાળે જણાતું વિશ્વ, વસ્તુતઃ, આત્મસ્વરૂપ જ છે. (૩૮૮) અનુવાદ :
ભ્રાંતિને લીધે જ્યાં કલ્પિત (વસ્તુ) જણાતી હોય ત્યાં (મૂળ વસ્તુનું) યથાર્થજ્ઞાન થતાં, ત્યાં તે મૂળ વસ્તુ જ હોય છે, તેનાથી ભિન્ન કશું જ હોતું નથી : (દાખલા તરીકે) ભ્રાંતિનો નાશ થયા પછી, ભ્રાંતિરૂપે જોવામાં આવેલો સાપ, (હકીકતમાં ) દોરડું જ છે, (એમ સમજાય છે). તેવી રીતે, (બ્રાંતિકાળે જણાતું) વિશ્વ, (વસ્તુતઃ) આત્મસ્વરૂપ જ છે. (૩૮૮).
૭૪૮ | વિવેકચૂડામણિ
| SR No. | 006075 |
| Book Title | Vivek Chudamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanand L Dave |
| Publisher | Pravin Prakashan |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 1182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |