Vivek Chudamani

SR No.: 006075
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayanand L Dave
Publisher: Pravin Prakashan
Publication Year: 2002
Total Pages: 1182
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 449

अरूपमव्यक्तमनाख्यमव्ययं
ચોતિઃ સ્વયં સિવિલિન્દુ રાતિ છે ર૪૦ છે. શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ: નિરસ્તમાયાકૃતસર્વભેદ
નિત્ય સુખં નિષ્કલમપ્રમેય : અરૂપમવ્યક્તમનાખ્યમવ્યયં
જ્યોતિઃ સ્વયં કિંચિદિદં ચકાસ્તિ || ૨૪૦ || શ્લોકનો ગદ્ય અન્વયઃ નિરર્તમાયાવૃતસર્વમેવું, નિત્ય, સુd, નિષ્યન્ત, ગાય, अरूपं, अव्यक्तं, अनाख्यं, अव्ययं, स्वयं-ज्योतिः इदं किंचिद् चकास्ति ॥ २४० ॥
શબ્દાર્થ મુખ્ય વાક્ય : (પર-સ્વિકૂપ) રૂ વિવિદ્ વતિ I wifપ્ત એટલે પ્રકાશે છે. (પર-બ્રહ્મનું સ્વરૂપ) આવું, કંઈક, આવી રીતે પ્રકાશે છે, અથવા તો, અહીં જે જે કાંઈ પ્રકાશે છે, તે તે બધું, તે (પરબ્રહ્મ) જ છે. “આ આવું કાંઈક' (ä વિવિ૬) કેવું છે ? શ્લોકમાંનાં વિશેષણો, આ રૂટું વિની સંદિગ્ધતાને, અસ્પષ્ટતાને, સ્પષ્ટ અને વિશદ કરે છે. નિરસ્તીયાઝુતસર્વમેવ - નિરત એટલે જેમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. માયાએ કરેલા સર્વ ભેદો જેમાંથી નાબૂદ કરવામાં આવ્યા છે તેવું, એટલે કે એવા ભેદોથી રહિત, મુક્ત. સુષમ્ એટલે સુખસ્વરૂપ. નિતમ્ - કલા એટલે અંગોઅવયવો-ભાગો, એના વિનાનું, એટલે કે નિરવયવ, સહજ, સ્વાભાવિક, પ્રમેયમ - પ્રત્યક્ષ, અનુમાન વગેરે પ્રમાણો વડે ન જાણી શકાય તેવું, અચિન્ત, અ-મેય, અમાપ, અપમ્ - રૂપરહિત, શરીર-વિનાનું, નિરાકાર, અદશ્ય, અપ્રગટ, કાવ્યરુમ્ - દેખાય - જણાય નહીં તેવું મનાધ્યમ્ - માથા એટલે નામ (Name), નામરહિત, ન-નામું, મવ્યયમ્ ! વ્યય એટલે પરિવર્તન-ફેરફાર, તેના વિનાનું, એ એક જ સ્વરૂપમાં હંમેશ રહેતું, શાશ્વત (Not liable to change, Immutable, Everlasting, Eternal). સ્વયં- ત્તિઃ સ્વયંપ્રકાશ, પોતાને પોતાના વડે પ્રકાશિત કરનાર. (૨૪૦)
અનુવાદ : માયાથી સર્જાતા સર્વભેદોથી મુક્ત, નિત્ય, સુખસ્વરૂપ, નિરવયવ, અચિન્હ, રૂપરહિત, અપ્રગટ, નામરહિત, શાશ્વત અને સ્વયંપ્રકાશ, – એવું જે કાંઈ (અહીં) પ્રકાશે છે, તે બધું પરબ્રહ્મ જ) છે. (૪૦)
ટિપ્પણ: આ પહેલાંના શ્લોકમાં શરૂ કરવામાં આવેલાં, પરબ્રહ્મનાં સ્વરૂપનું નિરૂપણ, અહીં ચાલુ રાખવામાં આવ્યું છે, બીજાં થોડાં એવાં જ સૂચક વિશેષણો ઊમેરવામાં આવ્યાં છે. આ બધાંની વિસ્તૃત સમજૂતી “શબ્દાર્થ_વિભાગમાં આપવામાં આવી જ છે,
૪૪૪ | વિવેકચૂડામણિ