________________
હોય, થવાનું હોય તે, ભલેને થાય, થતું રહે, - તે સ્વસ્થ રહે કે માંદુ પડે, હૃષ્ટપુષ્ટ રહે કે ખખળી જાય, -અરે એ જીવે કે મરે ! એના આવા બધા વિકાર-સભર ધર્મો વડે હું તો કદીયે, ક્યારેય, જરા પણ લપાતો નથી (ન વિનિ) !”
મૃત્યુ પછી, સ્વાભાવિક ક્રમ અનુસાર, મોક્ષ પામનાર કોઈ મુક્તાત્માના આવા ઉદ્ગાર હોય તો તે સમજી શકાય, કારણ કે તેને હવે કોઈ દેહ જ હોતો નથી, પરંતુ આ તો પોતાના સદ્દગુરુની કૃપાનાં પરિણામ-સ્વરૂપે, મૃત્યુ પહેલાં જ, જીવન-દરમિયાન જ, મોક્ષ પામનાર, એક ધન્ય જીવન્મુક્ત છે ! એટલે, એનાં મુખમાંનાં આવાં ઉચ્ચારણો સવિશેષ સમુચિત અને સુસંગત બની રહે !
શ્લોકનો છંદ અનુષુપ (૫૧૦)
૫૧૧
कर्तृत्वभोक्तृत्वखलत्वमत्तता
-નડત્વબદ્ધત્વવિમુરાયઃ | बुद्धेर्विकल्पा न तु सन्ति वस्तुतः
स्वस्मिन् परे ब्रह्मणि केवलेऽद्वये ॥५११॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ:
કર્તુત્વભોકતૃત્વનલત્વમાતા
-જડત્વબદ્ધત્વવિમુકતતાદયઃ | બુદ્ધર્વિકલ્યા ન તુ સન્તિ વસ્તુતઃ
સ્વસ્મિનું પરે બ્રહ્મણિ કેવલેડદ્ધયે ૫૧૧ શ્લોકનો ગદ્ય અન્વયઃ
વર્તુત્વ-પોøત્વ-ઉત્તત્વ-મત્તતા-નડત્વ-વત્વ-વિમુwતા-ગાયઃ (તે सर्वे) बुद्धेः विकल्पाः (सन्ति), स्वस्मिन् केवले अद्वये परे ब्रह्मणि वस्तुतः ન તું સન્તિ શા શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં બે સ્વતંત્ર વાક્યો આ પ્રમાણે છે :
(૧) (તે સર્વે) યુદ્ધ વિવાદ () - આ સર્વ તો માત્ર બુદ્ધિની કલ્પનાઓ છે. “આ સર્વ - એટલે કઈ-કઈ ? આટલી : સાર્દુત્વથી શરૂ કરીને
૧૦૧૮ | વિવેકચૂડામણિ
