________________
૭૨૪
તો દેહ ટકી શકે નહીં કારણ કે પ્રારબ્ધથી જ દેહ જન્મેલો છે. પરંતુ જેનો જન્મ પ્રારબ્ધથી થયો નથી, તેની યાત્રા શરીર જેમ પ્રારબ્ધ પૂર્ણ થતાં અટકી શકે નહીં. તે ન્યાયે આત્મા પ્રારબ્ધ કર્મથી જન્મેલો નથી અને માટે જ જે કોઈ જ્ઞાની પોતાને આત્મસ્વરૂપે માને તેને ન તો પ્રારબ્ધ દ્વારા જન્મવું પડે કે પ્રારબ્ધ પૂર્ણ થતાં જીવનયાત્રા અટકાવવી પડે. આમ, પોતાને આત્મા માનનારને નથી પ્રારબ્ધ કે નથી પ્રારબ્ધની તેને કોઈ પણ પ્રકારની અસર, પરંતુ પ્રારબ્ધથી જે શરીર પેદા થાય અને તેના શરીરને અજ્ઞાનમાં જે પોતાનું માને, તેવા અજ્ઞાનીને પ્રારબ્ધ હોય છે. જે જ્ઞાનીને દેહભાવનો અભાવ છે તેને પ્રારબ્ધનો સંગ કે સ્પર્શ નથી, પરંતુ અજ્ઞાનમાં પોતાને શરીર માનનારને પ્રારબ્ધ છે, તેથી નિઃસંદેહ પ્રારબ્ધ શરીરને જ છે.
| (છંદ-અનુરુપ) शरीरस्यापि प्रारब्धकल्पना भ्रान्तिरेव हि । अध्यस्तस्य कुतः सत्त्वमसत्त्वस्य कुतो जनिः ।
अजातस्य कुतो नाशः प्रारब्धमसतः कुतः ॥४६२॥ શરીરસ્ય કપિ = શરીરના પણ સર્વસ્ય = જેની સત્તા નથી તેનો પ્રાર–ના પ્રારબ્ધની કલ્પના નનિઃ = જન્મ દિ = પણ
કુતઃ = ક્યાંથી સંભવે? શાન્તિઃ વ = ભ્રાંતિ જ (છે) સનાતસ્ય = નહીં જન્મેલાનો મધ્યસ્તસ્ય = અંધ્યસ્તની નાશઃ સુત:= નાશ ક્યાંથી થાય?
(શરીરની) સત = (અને) અસતનું सत्त्वम्
પ્રારમ્ = પ્રારબ્ધ = ક્યાંથી હોય? કુતઃ = ક્યાંથી સંભવે?
| (છંદ-અનુષુપ) ज्ञानेनाऽज्ञानकार्यस्य समूलस्य लयो यदि । तिष्ठत्ययं कथं देह इति शंकावतो जडान् । समाधातुं बाह्यदृष्ट्या प्रारब्धं वदति श्रुतिः ॥४६३॥
= સત્તા
છેઃ
