________________
•
•
• પદ્મિની •
.
.
લોહી ચૂસતા મીલમાલકો અને માલેતુજારોના પૈસા ઉપર નભતી સમાજસેવા સંસ્થાઓમાં સડે પેઠે અને એ સંસ્થાઓની કેળવણુ લોકમાનસને ભ્રષ્ટ કરવા લાગી. એમ જ એક સ્ત્રીના શિયળની કિંમત આપીને ખરીદેલાં જીવન અને લાજમાદ એટલાં તે વિષમય નીવડે કે શીતળાની માફક પ્રજા શરીરને રૂંવે રૂંવે ફૂટી નીકળે.
પ્રાશ્ચાત્ય નીતિશાસ્ત્રના લગભગ ઉગમમાં પહોંચીએ તે
પ્લેટોએ કરેલું સશુણોનું વર્ગીકરણ તયુગને મહદગુણ ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. એણે સદ્ભા
વનાને ચાર મહષ્ણુણો [Cardinal virtues ] નીચે વહેંચી નાખી છે. પણ મહદ્દગુણને સ્વભાવ પાણી જેવો છે. પ્રકાશની સાથે જેમ પાણીને રંગ બદલાય છે, તેમ જમાને જમાને મદ્દગુણ બદલાયા કરે છે. ગ્રીક અને રેમન પ્રજાનો મહગુણ હિંમત અથવા મર્દાનગી હતા. શરૂઆતના ક્રિશ્ચયનને મહદ્ગુણ દાન હતો. મધ્યયુગનો મહગુણ પરદુઃખભંજન પરાક્રમ; ૧૮ મી સદીમાં ઉપકારૌદાય મહદ્દગુણ તરીકે પ્રતિષ્ઠિત હતો. લેસ્લી સ્ટીફનના શબ્દોમાં કહીએ તે આજના યૂરોપનો મહગુણ તંત્રબદ્ધ ન્યાય ગણાય : એ રીતે , [૬] “Each age has had its cardinal [or Papal]. virtue. Among the Greeks and Romans it was
