________________
૨૦ ]
સ્વયંપ્રકાશ હેઈ, તેના થકી જ બીજું જાણું શકાય છે અને તેથી જ સૂર્યને, ચંદ્રને કે અગ્નિને ત્યાં પ્રકાશ આપવાપણું રહેતું નથી.
આવો શુદ્ધ સનાતન આત્મા એ જ આપણું સાચું સ્વરૂપ છે. આપણે રેગ અને મરણને આધીન થનારું સ્થૂળ શરીરે નથી અથવા ગુણોને આધીન થનારું મન પણ નથી. (૫ થી ૧૧ સુધીના) આ સાત લોકોમાં આ પ્રકારે વર્ણવેલા આત્માના સ્વરૂપનું ઊંડું ચિંતન અને આપણે ખરેખર શુદ્ધ સનાતન આત્મા છીએ, એ સત્યનું નિરંતર સ્મરણ આપણા મનને ઊર્ધ્વગતિ આપી, જીવન પ્રત્યેની આપણી દૃષ્ટિને ઉદાત્ત બનાવે છે. આવા ચિંતન અને સતત્ આત્મભાન વડે અજ્ઞાનમાંથી પેદા થતી આપણી મિથ્યા આસક્તિઓ દૂર થાય છે તથા સમગ્ર જીવનને સમજનારી તેમ જ તેનાથી વે પર જનારી એક નવીન દૃષ્ટિ આપણને પ્રાપ્ત થાય છે. જેઓએ અવ્યક્ત અને અવિનાશી આમાનો સાક્ષાત્કાર કર્યો છે તેનો પુનર્જન્મ થતો નથી, કારણ કે કામના, આસક્ત અને સર્વ ભ્રાનિતના મૂળરૂપી મનની પ્રત્યેક દોષને ત્યાગ કરીને જ તેઓએ પરમ ગતિ મેળવેલી હોય છે. (લોક ૧૨-૧૩).
માટે સાચા સાધકે શાસ્ત્રવિધિને નિષ્ઠાપૂર્વક