________________
[ ૧૯ ભગવદ્ ગીતાને સારાંશ આવી જાય છે અને તે સચ્ચિદાનંદ આત્માની પ્રાપ્તિનું પ્રત્યક્ષ સાધન બતાવે છે. આ આત્મપ્રાપ્તિ જ યુગે થયાં મનુષ્યની માજનું એક અને અંતિમ ધ્યેય રહ્યું છે. - આધ્યાત્મિક સત્ય માટેની ખાજ માટે, જંગલમાં અને ગુફામાં વસી એકાંતિક જીવન ગુજારવાની જરા યે જરૂર નથી. પોતાની ત્યાગની ભાવનાને કારણે, સાધક કઈવાર આવું એકાંતિક જીવન - સ્વીકારે છે; છતાં યે તે જાણે છે કે પોતાની બેજનું
ધ્યેય પોતાની અંદર જ છે અને તેની પ્રાપ્તિનો આધાર આસપાસના વાતાવરણ પર મુદ્દલ નથી. બધી બાહ્ય વસ્તુઓ, સ્થૂળ દેહ અને તેની આસપાસના વાતાવરણમાંથી મનને ઊઠાવી લઈને તેણે વિચારના મૂળરૂપી આત્મા અથવા શુદ્ધ સવસ્તુના
હું” ની ખોજ કરવાની છે. આ અમર આત્માને નિશ્ચયપૂર્વક “બધાં ક્ષેત્રો-શરીર–ને વિષે રહેલા ક્ષેત્રજ્ઞ તરીકે જાણવો એ જ સત્યની પ્રાપ્તિ છે. (લોક ૨ થી ૪). આત્મા અજન્મા છે, નિત્ય છે, શાશ્વત છે, પુરાતન છે અને શરીરને નાશ થવાથી તેને નાશ થતો નથી. તેના પર પંચતોની અસર થતી નથી. અને સ્થૂળદેહમાં તે લપાતો નથી. તે નિત્ય અને સર્વગત, અચળ અને સનાતન છે. તે
