________________
વિવેકચૂડામણિ
आनन्दमय कोशस्य सुषुप्तौ स्फूर्तिरुत्कटा । स्वप्रजागरयोरीषदिष्टसंदर्शनादिना ॥ २१० ॥
૮ આનંક્રમયકેાંશ ’ના ઉત્કટ પ્રકાશ તા સુષુપ્તિ વખતે જ હાય છે, છતાં જાગ્રત અને સ્વપ્ત અવસ્થામાં પણ પોતાને વહાલી વસ્તુ મળતાં એના કાંઈક પ્રકાશ થાય છે. नैवायमानन्दमयः परात्मा सोपाधिकत्वात्प्रकृतेर्विकारात् । कार्यत्वहेतोः सुकृतक्रियाया विकारसंघातसमाहितत्वात् ॥ २११ ॥
એ ‘ આનંદ્યમયકાશ' પણ્ સર્વશ્રેષ્ઠ આત્મા નથી; કારણ કે એ ઉપાધિવાળા, માયાથી ઉપજેલે, શુભ કર્મોનાં ફળરૂપ અને આ દેહને આશરે રહેલા છે.
"
पञ्चानामपि कोशानां निषेधे युक्तितः श्रुतेः । तन्निषेधावधिः साक्षी बोधरूपोऽवशिष्यते ॥ २१२ ॥ વેદશાસ્ત્રની યુક્તિઓથી એ પાંચેય કશાના નિષેધ થયા પછી ( નેતિ નેતિ-એ નહિ, એ નહિ ’) એ નિષેધની હદરૂપે જ્ઞાનસ્વરૂપ સાક્ષી આત્મા જ બાકી રહે છે. योsयमात्मा स्वयंज्योतिः पञ्चकोशविलक्षणः । अवस्थात्रय साक्षी सनिर्विकारो निरञ्जनः । सदानन्दः स विज्ञेयः स्वात्मत्वेन विपश्चिता ॥ २९३ ॥
י,
જે આ સ્વયંપ્રકાશ, ‘ અન્નમય ’ વગેરે પાંચેય કાશાથી જુદો અને જાગૃતિ વગેરે ત્રણેય અવસ્થાના જોનાર છતાં વિકાર વગરના, નિલેપ અને નિત્ય આનંદરૂપ છે, અને જ વિદ્વાન માણસે પોતાને શુદ્ધ આત્મા સમજવા. આત્માનાં સ્વરૂપ વિષે શકા
शिष्य उवाच :
मिथ्यात्वेन निषिद्धेषु कोशेष्वेतेषु पञ्चसु । सर्वाभावं विना किंचिन्न पश्याम्यत्र हे गुरो । विज्ञेयं किमु वस्त्वस्ति स्वात्मनात्र विपश्चिता ॥ २९४ ॥
