________________
૨૪
વિવેકચૂડામણું
સમુદ્રના પાર પામે છે. विषमविषयमार्गच्छतोऽनच्छबुद्धेः
प्रतिपदमभियातो मृत्युरप्येष विद्धि । हितसुजन गुरुक्त्या गच्छतः स्वस्य युक्त्या
प्रभवति फलसिद्धिः सत्यमित्येव विद्धि ॥ ८३ ॥ વિષયરૂપી વિકટ માગે જનાર મલિન બુદ્ધિવાળા માણુસને ડગલે ડગલે મૃત્યુ સામે જ આવતું રહે છે, એમ તારે સમજવું; અને આ પણ સત્ય જ માનજે, કે હિતેચ્છુ, સજ્જન અથવા ગુરુની આજ્ઞા પ્રમાણે ચાલનાર માણસને પેાતાની ચુક્તિથી મારૂપી ફળની સિદ્ધિ સારી રીતે થાય છે. मोक्षस्य काङ्क्षा यदि वै तवास्ति त्यजातिदूराद्विषयान् विषं यथा । पीयूषवत्तोषदयाक्षमार्जवप्रशान्तिदान्तीर्भज नित्यमादरात् ॥ ८४ ॥
જો તને મેાક્ષની ઇચ્છા છે, તા વિષયને ઝેરની પેઠે અતિ દૂરથી જ છેડી છે; અને સતૈાષ, દયા, ક્ષમા, સરળતા, શમ અને દમનું અમૃતની પેઠે નિત્ય આદરથી સેવન કર. દેહ ઉપર માહ ન રાખવા अनुक्षणं यत्परिहृत्य कृत्यमनाद्यविद्याकृतबन्धमोक्षणम् । देहः परार्थोऽयममुष्य पोषणे यः सज्यते स स्वमनेन हन्ति ॥८५॥ અનાદિથી અજ્ઞાનથી ઊપજેલાં બંધનમાંથી છૂટવાનું કામ પ્રતિક્ષણ કરવાનુ છે, તેને છેડી જે મનુષ્ય કેવળ પરાયા આ દેહનું જ પાષણ કરવામાં લાગ્યા રહે છે, તે એ દેહ વડે પેાતાના જ નાશ કરે છે.
शरीरपोषणार्थी सन् य आत्मानं दिदृक्षति | प्राहं दारुधिया धृत्वा नदीं तर्तु स गच्छति ॥ ८६ ॥ જે માણસ દેહના જ પાષણની ઇચ્છાવાળા હાય, છતાં આત્મતત્ત્વને સમજવા ઇચ્છે, તે નદીમાં રહેલા ઝૂંડને લાકડુ
