________________
૧૪૪
વિવેચૂડામણિ सदात्मनि ब्रह्मणि तिष्ठतो मुनेः पूर्णाद्वयानन्दमयात्मना सदा । न देशकालाधुचितप्रतीक्षा त्वङमांसविपिण्डविसर्जनाय ॥५५८॥
આત્મરૂપ બ્રહ્મમાં હમેશાં પૂર્ણ અને અદ્વૈત આનંદરસરૂપે જ રહેતા એ મહાત્માને ચામડી, માંસ અને મળમૂત્રના પિંડા જેવું આ શરીર છોડવા માટે ગ્ય દેશ-કાળની રાહ જોવાની જરૂર હોતી નથી.
देहस्य मोक्षो नो मोक्षो न दण्डस्य कमण्डलोः। अविद्याहृदयग्रन्थिमोक्षो मोक्षो यतस्ततः ॥ ५५९ ॥
કારણ કે હૃદયની અજ્ઞાનરૂપી ગાંઠ છૂટી જાય, એ જ મેક્ષ છે; શરીર કે દંડ-કમંડળને ત્યાગ એ મેક્ષ નથી. '
कुल्यायामथ नद्यां वा शिवक्षेत्रेऽपि चत्वरे । gf cતતિ ચેર તો જિં તુ ગુમાસુમન્ પદા
ઝાડનું પાન નદીમાં, નાળામાં, મંદિરમાં કે ચૌટામાં પડે તેથી ઝાડને કયે લાભ કે નુકસાન છે? पत्रस्य पुष्पस्य फलस्य नाशवद् देहेन्द्रियप्राणधियां विनाशः। नैवात्मनः स्वस्य सदात्मकस्यानन्दाकृतेवृक्षवदस्ति चैषः ॥५६१ ॥
જેમ ઝાડનાં પાન, ફૂલ અને ફળ ખરી પડે છે, તેમ જીવનાં દેહ, ઇંદ્રિય, પ્રાણ અને બુદ્ધિ વગેરેને નાશ થાય છે; પણ સદા આનંદરૂપ આત્માને પિતાને કયારેય નાશ થતું જ નથી. એ તે ઝાડની પેઠે નાશ નહિ પામેલો જ રહે છે.
प्रशानघन इत्यात्मलक्षणं सत्यसूचकम् । अनूद्यौपाधिकस्यैव कथयन्ति विनाशनम् ॥ ५६२ ॥
આત્મા જ્ઞાનરૂપ છે, એ જ એનું અવિનાશીપણું સૂચવતું લક્ષણ છે, એમ કહીને જ્ઞાનીએ ઉપાધિવાળી વસ્તુને જ નાશ જણાવે છે.
